Landbouwgif
Gezondheidsraad: Spuit zo min mogelijk landbouwgif
Bestrijdingsmiddelen dragen mogelijk bij aan ontwikkelingsstoornissen bij jonge kinderen en de ziekte van Parkinson bij ouderen. Telers moeten daarom het gebruik zoveel mogelijk verminderen, adviseert de Gezondheidsraad.
Omwonenden van landbouwgebieden lopen gezondheidsrisico’s door blootstelling aan chemische gewasbeschermingsmiddelen, concludeert de Gezondheidsraad maandag in een advies aan het kabinet. Hoe groot de risico’s zijn en welke middelen ervoor verantwoordelijk zijn, is onduidelijk, maar de raad adviseert uit voorzorg zo min mogelijk te spuiten.
De toelatingsprocedure voor landbouwgif moet volgens de raad verder worden aangescherpt door bij de beoordeling te kijken naar mogelijke ontwikkelingsstoornissen bij jonge kinderen, vooral na blootstelling nog voor de geboorte, en naar neurodegeneratieve ziekten zoals de ziekte van Parkinson bij ouderen. Daarbij beveelt de raad aan om rekening te houden met blootstelling aan mogelijke combinaties van diverse soorten gif, of hetzelfde type gif van meerdere bronnen, de zogenoemde stapeling.
Afbraaksporen in urine
Momenteel is de inzet van veel bestrijdingsmiddelen nog toegestaan omdat de blootstelling onder een vastgestelde norm blijft, maar het is onduidelijk wat het effect is van meerdere bronnen of meerdere middelen tegelijk. De raad wil dat het kabinet bij de Europese Unie aandringt op een ‘extra veiligheidsfactor’ bij het Europese toelatingsbeleid.
Ook bepleit de raad een goede registratie van welke middelen waar worden gespoten, meer voorlichting en een betere handhaving omdat veel telers nog niet veilig genoeg werken. Hoewel diverse wetten en regels al voorschrijven om zo min mogelijk gif te gebruiken, schiet het in de praktijk nog niet op met de verduurzaming, schrijft de raad in haar rapport. Het meten van afbraaksporen in de urine van omwonenden moet duidelijk maken of de maatregelen effect hebben. Deze gegevens kunnen bovendien worden gebruikt voor later onderzoek naar de gezondheidseffecten.
Toenmalig minister Bruins voor volksgezondheid, minister Carola Schouten van landbouw en staatssecretaris van Stientje Veldhoven van waterstaat hadden de Gezondheidsraad eerder dit jaar gevraagd om een vervolg op haar advies over gewasbeschermingsmiddelen uit 2014, wegens groeiende onrust over de verspreiding van landbouwgif, onder meer in Drenthe waar in de lelieteelt veel chemicaliën worden gebruikt.
Opgroeiende kinderen
“Wij zijn heel blij, dit rapport geeft aan wat wij al langere tijd zeggen”, zo reageert Guido Nijland van de Drentse bewonersorganisatie Meten=Weten, die vorig jaar resten van meer dan vijftig bestrijdingsmiddelen aantrof in tuinen grenzend aan bollenvelden in de gemeente Westerveld. Dit voorjaar bleek dat de chemicaliën ook zijn doorgedrongen in Drentse natuurgebieden. “Dit rapport moet het preventief spuiten, omdat er in de toekomst misschien een beestje of een schimmel op de planten zit, aan banden leggen”, stelt Nijland.
Bij de stichting Bollenboos, eveneens van burgers uit Westerveld, is de reactie minder enthousiast. “Dit weten we al tien jaar”, zegt Bram Verhave. “Maar wie gaat dit oppakken? Het zijn verontrustende conclusies, het moet anders, maar hoe dan? Hoe weten we dat dit wordt aangepakt?”
Rodina Fournell, ook van Bollenboos, maakt zich zorgen over de kinderen die opgroeien in de buurt van de lelieteelt. “We weten dat het gif in de babyluier zit”, zegt ze, verwijzen naar onderzoek van RIVM dat dit vorig jaar aantoonde. Dat de Gezondheidsraad nu pleit voor een cohortstudie, waarbij een groep kinderen langere tijd kan worden gevolgd, stelt haar niet gerust. “Wie gaat zijn kind hier voor opgeven, als je ze intussen aan het gif blijft blootstellen? De politiek pakt dit niet aan, volgend jaar is het hier niet veiliger dan dit jaar.”
Lees ook:
Omwonenden Drentse lelieteelt willen gifvrije zones
Een convenant dat de gemeente Westerveld met bollentelers afsloot, gaat niet ver genoeg, zeggen bezorgde inwoners.
Net als Saharazand vliegt landbouwgif alle kanten op. Dat moet anders, denkt deze akkerbouwer
Het spuiten van landbouwgif op gewassen moet anders, met minder last voor omwonenden, denkt de Groningse boer Daniel Edzes. Hij sloeg zelf aan het knutselen. De experts vallen hem bij: ‘Er valt veel te verbeteren.’
Landbouwgif zit diep in de beschermde natuur
Bestrijdingsmiddelen uit de landbouw dringen diep door in natuurgebieden. De chemicaliën zitten in planten en mest van vee in beschermde natuurterreinen in Drenthe.
