Gekkekoeienziekte (BSE) gevonden bij dood rund blijkt geïsoleerd geval

Bij afvalverwerker Rendac in Son en Breugel is een met BSE besmet kadaver van een koe gevonden. Dat gebeurde bij een reguliere controle: overleden koeien worden via een Europees programma getest op de ziekte. Dat leverde de afgelopen twaalf jaar nooit een positief resultaat op in Nederland. Maar nu dus wel.

Het ministerie van landbouw meldde de besmetting woensdag aan het begin van de middag. Toen was nog niet duidelijk om welke van de twee BSE-varianten het ging. Bij de ‘klassieke variant’ zouden de gevolgen ingrijpend zijn. Dan was de kans op verspreiding bij andere koeien groot. Een paar uur na het eerste bericht maakte de universiteit in Wageningen (WUR) echter al bekend dat het een besmetting met de ‘atypische variant’ betrof. Dat betekent in feite dat er sprake is van een incidenteel geval.

Epidemie in jaren negentig

Bij BSE gaan de gedachten al snel terug naar de jaren negentig, toen een epidemie in Groot-Brittannië 180.000 dieren trof. En dat niet alleen: ook mensen raakten besmet met een variant, de ziekte van Creutzfeldt-Jakob. Die kostte meer dan 150 Britten het leven. Ook drie Nederlanders overleden aan de ziekte, die erg op een snel vorderende vorm van dementie lijkt. Mensen kunnen de ziekte krijgen door het eten van besmet rundvlees.

Bij koeien in Nederland was BSE vlak na de eeuwwisseling op zijn hoogtepunt. Toen lukte het uiteindelijk om verdere verspreiding in te dammen met een verbod op diermeel in het koeienvoer. Diermeel werd gebruikt als eiwitbron; er zaten ook verwerkte resten van geslachte – en soms dus ook besmette – koeien in. Dat bleek de belangrijkste manier van verspreiding. Alle besmette koeien in Nederland die de klassieke BSE-variant onder de leden hadden, raakten besmet via het voer.

Twee varianten

Als de nieuwe BSE-besmetting de klassieke variant zou hebben betroffen, dan zouden de gevolgen een stuk ingrijpender zijn. De kans was dan groot dat ook andere dieren besmet zouden zijn, omdat zij van hetzelfde voer zouden hebben gegeten. Als er meer besmette koeien zijn, is ook het gevaar voor de volksgezondheid groter. Als mensen besmet vlees eten, lopen zij immers risico op de ziekte van Creutzfeldt-Jakob.

Dat risico is er nu niet. De positief geteste koe is ‘niet in de voedselketen terechtgekomen en vormt geen risico voor de voedselveiligheid’, schrijft landbouwminister Piet Adema in een brief aan de Tweede Kamer. Uit voorzorg - en volgens Europese regels - moet een aantal koeien die familie zijn of in nauw contact stonden met de besmette koe wel worden gedood. Het gaat daarbij om dertien dieren. Het bedrijf waar de koe vandaan komt, blijft voorlopig ook nog even gesloten.

Lees ook:

Hoe groot is de kans dat het vogelgriepvirus ook voor mensen een gevaar wordt?

Het H5N1-virus tiert welig rond in de vogelwereld en springt regelmatig over naar zoogdieren. Onlangs werd een Spaanse nertsenfokkerij getroffen. Hoe groot is de kans dat het virus voor mensen besmettelijk wordt? ‘Geen idee, maar deze uitbraak zou ons wakker moeten schudden.’