Fossiele brandstoffen financieren? Ja, dat moet nog, zegt ING, we kunnen niet zonder

Het is druk in het hoofdkantoor van ING in de Amsterdamse Bijlmermeer. Opvallend, want sinds corona is thuiswerken gemeengoed bij Nederlands grootste bank: 50 procent thuiswerken, 50 procent op kantoor is de praktijk. Gehalveerd is sinds corona ook het aantal vliegkilometers dat het ING-personeel maakt, vertelt Léon Wijnands in het kantoor, dat energieneutraal is.

Wijnands was zes jaar hoofd duurzaamheid van ING. In 2019 verkaste hij naar het bedrijfsonderdeel dat particulieren financieel bijstaat. Binnenkort keert hij terug naar zijn oude vakgebied. Nu gaat hij Nederlandse klanten assisteren bij hun verduurzaming. Dat betekent dat hij klanten helpt die willen weten hoe en hoeveel zij het milieu belasten.

Daarna, is het plan, kunnen klanten tips krijgen om hun ecologische voetafdruk te verminderen. Financiële tips horen daar bij. Want, zegt Wijnands, wie wil verduurzamen, moet zijn financiën op orde hebben en wie financiële zorgen heeft, denkt niet aan verduurzaming.

Hoogte van de rente gelinkt aan groene doelen

Trouw spreekt Wijnands vlak voordat het nieuwe Klimaatrapport van de bank uitkomt. In dat digitale rapport, zo’n honderd pagina’s, staat hoeveel ‘groene’ leningen er zijn verstrekt: leningen die bedrijven afsluiten die willen verduurzamen. In 2021 waren dat er 317. Tot juli 2022: 205.

Er staat in dat ING leningen verstrekt waarbij de hoogte van de rente deels wordt bepaald door de milieuprestaties van een bedrijf: wie die groene doelen haalt, betaalt wat minder rente. Philips was in 2017 de eerste die zo’n lening kreeg, ING was de eerste die zo’n lening aanbood. Sinds 2017 zijn er ‘honderden’ afgesloten. Hoeveel geld er met die groene en die Philips-achtige leningen is gemoeid, heeft Wijnands niet paraat. ING heeft in totaal zo’n 600 miljard euro aan leningen uitstaan.

ING financiert geen nieuwe kolencentrales en heeft nog een beetje geld uitstaan in de kolenindustrie. Oliewinning uit teerzanden financiert de bank niet. Datzelfde geldt voor hout uit illegale houtkap. In maart meldde ING geen nieuwe olie- en gaswinningprojecten meer te financieren.

ING zal in 2025 12 procent minder geld uitlenen aan de olie- en gassector dan in 2019. Het bedrag dat in duurzame energieprojecten wordt gestoken, stijgt jaarlijks met 10 procent. De bank onderschrijft de klimaatdoelen van Parijs: netto geen CO₂-uitstoot meer in 2050. De kredietportefeuille wordt op dat streven ingericht.

Toch betitelde Milieudefensie ING dit jaar in een rapport over grote bedrijven als ‘grote vervuiler’. Volgens de milieuorganisatie steekt ING miljarden in fossiele brandstoffen – ING meldt zelf in totaal 17 miljard euro te hebben uitstaan in de sector – financierde de bank de teelt van soja, de vleesindustrie, de pulp- en papierindustrie, palmolieprojecten en de wapenindustrie. ‘De meeste investeringen van ING zijn slecht voor het klimaat’, oordeelde Milieudefensie: de Volksbank en Triodos Bank zijn veel duurzamer bezig dan ING.

Waarom eigenlijk nog investeren in olie en gas?

Wijnands: “De industrie maakt een transitie door. Dan kun je twee dingen doen. Of je zegt: die sector vervuilt, die financieren we niet. Of je zegt: de sector moet schoner, dat financieren we. Wij doen dat laatste.

“Neem vastgoed. Commercieel vastgoed moet in 2023 aan eisen op het gebied van energieverbruik voldoen. Wij financieren commercieel vastgoed alleen als er verduurzamingsplannen liggen. Dat betekent dat we ook de verduurzaming financieren van vastgoed dat nu niet energiezuinig is. Als je een project financiert en daar voorwaarden aan stelt, kan je sturen, kan je invloed uitoefenen.

“Of neem cement, de industrietak met de hoogste CO₂-uitstoot. Moet je die uitsluiten van leningen? Of financier je nieuwe productiemethodes waardoor die industrie schoner kan werken? Wij kiezen voor dat laatste.

“Dus ja, wij blijven investeren in olie en gas. Kolen en olie uit teerzanden zijn niet nodig om aan de energiebehoefte van de wereld te voldoen. Volgens het Internationaal Energie Agentschap geldt datzelfde voor nieuwe olie- en gasprojecten. Er is olie en gas genoeg, tenminste als de wereld blijft investeren in hernieuwbare energiebronnen. Vandaar dat wij, als eerste grote bank, stoppen met de financiering van de ontwikkeling van nieuwe olie- en gasvelden.

“Maar zonder olie en gas kunnen we nog niet. Olie en gas zijn betrouwbare, betaalbare energiebronnen. Dat wegen wij ook mee. Je kunt niet naar één aspect, vervuiling, kijken. Je moet ook andere factoren meewegen. Wij investeren bijvoorbeeld nog in wapens. Ja, dat is controversieel. Waarom? Ik vind het belangrijk dat de Verenigde Naties en de politie zich kunnen bewapenen. En wat energie betreft: het is niet mogelijk om nu met de financiering van fossiele brandstoffen te stoppen. Ze zijn nog nodig.”

In 2035 verwacht ING 36 procent minder uit te lenen aan de olie- en gassector dan in 2019. Dat schiet niet erg op.

“Je kunt die investeringen sneller afbouwen. Maar wij worden in de branche al als voorloper gezien. We verminderen onze blootstelling aan de olie- en gassector in een tempo dat genoeg is om die klimaatdoelen van Parijs te halen. En wij financieren veel duurzame energieprojecten: bij stroomopwekking gaat 60 procent van de leningen naar projecten als zon, wind en geothermie.”

ING blijft de luchtvaart financieren

“Een wereld waarin we niet vliegen, zie ik niet voor me. Wij hebben geen plannen om met de luchtvaart te stoppen. Vliegtuigen worden zuiniger en er zijn proeven met e-vliegtuigen. Maar het is waar: die sector verduurzaamt lastig.”

Lopen er klanten weg omdat ING eisen stelt aan duurzaamheid?

“Ik heb daar geen voorbeelden van, maar we hebben vast weleens deals gemist..”

Bij AkzoNobel is de regel dat nieuwe producten duurzamer moeten zijn dan de oude. Is dat geen eis die ING moet stellen bij het verstrekken van leningen?

“Dat is een goed idee. Al denk ik dat het daar in de praktijk al vaak op neer komt.”

Lees ook:

AkzoNobel: op zoek naar verf zonder gevaarlijke stoffen

Wat doen de grote bedrijven aan verduurzaming? Trouw vraagt het enkele grote concerns. In deze aflevering: AkzoNobel.