Flinke dip in nieuwbouw verwacht, minister Hugo de Jonge wil terugval te lijf

Er valt een enorme dip te verwachten in de nieuwbouw van woningen, vooral in 2024, en dat kan minister Hugo de Jonge (volkshuisvesting) er niet bij hebben. Daarom zet hij alles op alles om die dip te dempen en kort te laten duren. Maar dat laatste lukt alleen als marktpartijen hun plannen aanpassen aan het veranderde economische tij. Beleggers, grondeigenaren, projectontwikkelaars, bouwondernemers: iedereen zal een veer moeten laten, zegt hij, en bestaande woningbouwplannen moeten herzien.

900.000 nieuwe woningen tot en met 2030, dat was het doel dat De Jonge zich een jaar geleden stelde. De noodzaak daartoe is sindsdien alleen maar toegenomen, schrijft hij nu in een brief aan de Tweede Kamer. Onder meer door de komst van Oekraïners is de bevolking veel harder gegroeid dan toen werd voorzien.

Maar het economische tij zit tegen. De bouwkosten zijn in twee jaar met 15 procent gestegen en ook de rente is fors omhooggegaan. Dat laatste heeft invloed op de investeerders in nieuwbouw: hogere financieringskosten drukken hun rendement. Tegelijk schrikt die hogere rente ook potentiële huizenkopers af, en daardoor daalt de vraag naar nieuwbouw. En omdat de bouw vaak pas begint als de meeste woningen al verkocht zijn, zorgt ook dat ervoor dat projecten stil komen te liggen.

Sommige schattingen tonen een daling van 50 procent

In 2022 vielen de gevolgen nog mee. Toen kwamen er ruim 90.000 woningen bij, schrijft De Jonge, meer zelfs dan de verwachte 80.000. Maar alle prognoses wijzen erop dat die aantallen in 2023 en vooral 2024 hard inzakken, volgens de vereniging van projectontwikkelaars Neprom zelfs met 50 procent.

“Door de dip heen bouwen”, zo omschrijft De Jonge zijn doel. Intussen houdt hij vast aan zijn eis van vorig jaar dat twee derde van alle nieuwe woningen ‘betaalbaar’ is (dat wil zeggen: een koopprijs tot 355.000 euro of een huur van 1000 à 1100 euro). Dat is ingewikkeld, want projectontwikkelaars mikten tot nu toe vooral op duurdere woningen, hebben de benodigde grond daarom ook duur gekocht en moeten nu hun businesscase herzien om toch geld aan hun projecten over te houden.

Alle betrokken partijen zullen volgens De Jonge moeten ‘inschikken’. In de herziene plannen moeten op die dure grond misschien kleinere woningen opgenomen worden of moet er meer de hoogte in gebouwd worden, zegt hij. En de grondprijs zal omlaag moeten. De minister hoopt dat marktpartijen snel inzien dat dat onvermijdelijk is – in plaats van te wachten op betere tijden – en dat de dip van 2024 dan snel voorbij zal zijn. Hen tegemoetkomen met een bijvoorbeeld een lager btw-tarief op woningbouw wil hij niet, omdat dat “een rem zet op het aanpassen aan de nieuwe realiteit”.

Geld voor de bouw van meer flexwoningen

Maar nee, garanties dat de woningbouw zich na 2024 weer herstelt heeft hij niet, erkent De Jonge in een gesprek waarin hij zijn Kamerbrief toelicht. “Sowieso kost dat inschikken tijd, en die tijd hebben we niet.”

Daarom neemt hij een aantal maatregelen die op de korte termijn soelaas bieden. Allereerst trekt De Jonge 300 miljoen euro uit voor de bouw van meer flexwoningen. Nog eens 250 miljoen euro steekt hij in de zogeheten start-bouwimpuls, een eenmalige subsidie die bedoeld is om plannen die klaarliggen, maar financieel net niet meer rond komen toch te laten uitvoeren. Dat moet 30.000 woningen opleveren.

En verder zet De Jonge in op overleg, vooral op regionaal niveau. Waar plannen niet uitgevoerd kunnen worden, moeten andere plannen naar voren geschoven worden. Om dat versneld te kunnen doen, moeten ook de procedures die aan de bouw vooraf gaan, en vaak zo’n tien jaar duren, ingekort worden.

Lees ook:

Zijn de woonplannen van minister De Jonge wel uit te voeren?

Een spervuur van woonplannen schoot minister Hugo de Jonge dit jaar de wereld in. In het nieuwe jaar komt het op uitvoeren aan, en nu rijst de vraag: kan dat?