Europa haalt eigen natuurdoelen voor 2020 niet: ‘Er is geen tijd meer voor uitstelgedrag’

Een kwart van de wilde dieren in Europa wordt met uitsterven bedreigd, 80 procent van de leefgebieden staat er matig tot slecht voor, een derde van de dier- en plantensoorten gaat achteruit. Bij slechts 6 procent van de soorten is de instandhouding verbeterd, voor 60 procent is die matig tot ongunstig. Vooral in het water gaat het slecht: de helft van de vissoorten en amfibieën gaat achteruit.

Europa had dit jaar het verlies aan biodiversiteit en de achteruitgang van ecosystemen een halt toe willen roepen en zoveel mogelijk ongedaan willen maken. Dit gaat niet lukken, concludeert het Europees Milieuagentschap (EEA) in het rapport ‘Staat van de natuur in de EU’, dat maandag verschijnt. De oorzaken liggen volgens het EEA bij niet-duurzame land- en bosbouw, verstedelijking en milieuvervuiling.

“Dit rapport toont duidelijk aan hoe urgent het is om in actie te komen en te redden wat er nog over is van de Europese natuur”, zegt directeur Kirsten Schuijt van het Wereld Natuur Fonds (WNF) in Nederland. “De wetenschap is in ieder geval duidelijk: we hebben geen tijd meer voor uitstelgedrag.”

Geen enkele van de afspraken is gehaald

De EU-landen stelden hun doelen voor 2020 negen jaar geleden, als nadere invulling van de afspraken die in 2010 wereldwijd zijn gemaakt tijdens de eerste biodiversiteitstop van de Verenigde Naties in het Japanse Aichi. De VN constateerden vorige maand al, in de vijfde Global Biodiversity Outlook, dat geen enkele van die afspraken is gehaald. Tegelijk waarschuwde het WNF dat populaties wilde dieren de afgelopen vijftig jaar met twee derde in omvang zijn afgenomen.

Ook binnen Europa lukt het tot dusver dus niet om verlies van soorten te beperken en leefgebieden te beschermen. Terwijl het eigenlijk nodig is die gebieden uit te breiden, zeker in de oceanen, stelt het WNF. Ten minste 30 procent van de zeeën zou beschermd gebied moeten zijn, om onderwatersoorten een veilige plek te bieden. “Al veel te lang worden overbevissing, bijvangst en destructieve oogstmethoden genoemd als drijvende krachten achter de verslechtering van ons mariene milieu”, zegt Kirsten Schuijt. Hetzelfde gaat op voor de landbouw. EEA en WNF pleiten ervoor het landbouw- en visserijbeleid om te vormen zodat ze de biodiversiteit versterken in plaats van verslechteren.

‘Staat van de natuur’ verschijnt aan het begin van de Europese Groene Week, waarin de 27 EU-landen onder meer praten over hun gemeenschappelijk landbouwbeleid en de nieuwe biodiversiteitsstrategie tot 2030.

Daarbij komt ook het zogeheten bijenrichtsnoer ter sprake, de meetmethode voor toelating van gewasbestrijdingsmiddelen waarin de risico’s voor insecten die voor bestuiving zorgen een cruciale rol spelen. De landen van de EU kunnen het hierover al jaren niet eens worden. Uiteindelijk leek het compromis gevonden in een methode die mede door producenten van landbouwgif is ontwikkeld en die uitgaat van een variërende natuurlijke sterfte. Minister Schouten van landbouw en natuur heeft in antwoorden op Kamervragen steeds volgehouden dat die keuze de beste is, maar milieuorganisaties zijn bang dat de bijensterfte hierdoor gevaarlijk hoog zal uitvallen. Ze voeren de druk op om te kiezen voor een methode die bijvriendelijker is.

Lees ook:

De wereld komt geen enkele afspraak over biodiversiteit echt na

Opnieuw een alarmerend rapport over de biodiversiteit. Van de twintig doelen die tien jaar geleden wereldwijd zijn afgesproken, is er nog geen een volledig bereikt, melden de Verenigde Naties.

Er is nog hoop voor bedreigde soorten, maar dat vraagt nogal wat

Als we onze samenleving zo reorganiseren dat duurzaamheid de norm is, valt de neergaande lijn van de biodiversiteit nog om te buigen.

Met een duurzame rekenmethode hopen banken de biodiversiteit te redden

De financiële sector begint oog te krijgen voor de risico’s van soortenverlies en natuurvernietiging. Nederland is voortrekker, een rekenmethode om beleggers en banken te helpen is in de maak.