Een olieman als voorzitter van de klimaattop: geniale zet of absurd?

‘Compleet belachelijk’, noemde Greta Thunberg het. De Zweedse klimaatactivist had het over de benoeming van de voorzitter voor de mondiale klimaattop die eind dit jaar in Dubai plaatsvindt. Dat is een olieman, Sultan Ahmed Al Jaber, directeur van het nationale olie- en gasbedrijf van de Verenigde Arabische Emiraten.

Lobbyisten van de fossiele industrie proberen de jaarlijkse klimaatbesprekingen sinds jaar en dag te beïnvloeden, lees: te vertragen, betoogde Thunberg. Op de laatste, mislukte, klimaatconferentie in Egypte waren meer dan zeshonderd fossiele vertegenwoordigers, een kwart meer dan op de top een jaar eerder. “En toch moeten we kennelijk op dit soort mensen vertrouwen om onze problemen op te lossen, terwijl ze telkens laten zien dat geen prioriteit te geven. Ze stellen hebzucht en kortetermijnwinsten boven mens en planeet.”

Belangenconflict

Met drie andere klimaatactivisten was Thunberg vorige week te gast in Davos, bij de jaarlijkse bijeenkomst van het World Economic Forum. Opvallende bijval voor de vier kwam van het hoofd van het Internationaal Energie Agentschap (IEA), Fatih Birol, die aan dezelfde discussietafel zat.

Hij zei ‘erg blij’ te zijn dat activisten het klimaat op de agenda zetten. De IEA, lang een conservatief bolwerk, stelde in 2021 dat er vanaf dat jaar geen nieuwe olie- en gasbronnen meer aangeboord zouden moeten worden, om de opwarming tot 1,5 graden te beperken. Of Al Jaber het daar mee eens is, valt te betwijfelen. In november kondigde zijn staatsoliebedrijf ADNOC aan de olieproductie sneller op te voeren om aan de wereldwijde vraag naar energie te voldoen.

Thunberg kreeg ook steun van de Amerikaanse oud-vicepresident Al Gore die zich in Davos met luide, haast overslaande, stem afvroeg hoe het mogelijk is de directeur van een van de grootste oliebedrijven van de wereld aan het hoofd van de klimaattop te zetten. Dat levert een belangconflict op, fulmineerde Gore, op het moment dat de wereld ‘gigantisch faalt’ om de CO₂-uitstoot naar beneden te brengen.

Beoordeel een boek niet op de kaft

De zittende politieke macht echter, ziet het helemaal zitten met Al Jaber. Eurocommissaris Frans Timmermans ziet ernaar uit met Al Jaber de klimaattop voor te bereiden. Net als klimaatgezant John Kerry van de VS. ‘Beoordeel een boek niet op de kaft’, zei Kerry beeldend. Het oliestaatje loopt juist voorop, verdedigde hij de keuze. Al Jaber heeft namelijk ook een groot bedrijf voor hernieuwbare energie opgezet.

Goed, het zou kunnen. Met heel veel fantasie is misschien voor te stellen dat het juist een geniale manier is om de fossiele wereld eindelijk tot serieuze klimaatdoelen bewegen. Een olieman die het licht ziet en de hele fossiele industrie zo ver krijgt de miljardenwinsten zo snel mogelijk in schone energie te steken. In plaats van massaal eigen aandelen inkopen en wat procentjes aan groene technologie besteden.

Urgentie

Vooralsnog lijkt het meer een ongeloofwaardig sprookje. In een betoog dat Al Jaber onlangs hield, sprak hij van ‘de balans zoeken’ als het gaat om de klimaatbesprekingen. Hij bedoelde balanceren tussen het terugdringen van uitstoot en het voldoen aan de energievraag. Het is de bekende ‘rustig-aan-we-zijn-ermee-bezig’-boodschap van de fossiele industrie.

Zo’n voorzichtige benadering komt alleen in de verste verte niet in de buurt van wat nodig is om ernstige klimaatontwrichting te voorkomen. De wereldwijde uitstoot stijgt nog steeds. Met de huidige plannen van alle landen dalen de emissies in 2030 met 5 tot 10 procent. Terwijl 45 procent nodig is. Al Jaber hoeft niet zo te schuimbekken als Al Gore, maar iets van de urgentie die de Amerikaan wil overbrengen zou niet misstaan voor een leider van klimaatbesprekingen.