Een nieuw hoofdkantoor voor de Triodos Bank. ‘Een poenerig pand op de Zuidas past niet bij ons’

Als drie in elkaar vloeiende druppels ligt het gebouw tussen de oranjegele bomen. Het oogt licht door de vele ramen waardoor houten spanten zichtbaar zijn. Alsof het een legohuis is dat zojuist tussen de oude, hoge beuken is neergezet.

Dat klopt enigszins. Het nieuwe gebouw van Triodos Bank, waar de werknemers vandaag hun eerste werkdag beleven, is als een legoproject in elkaar gezet met losse elementen. Het kan weer helemaal uit elkaar en op een andere plek opgebouwd. Aan de achterkant van de drie in hoogte variërende ronde torens waant de bankmedewerker zich in de natuur, van landgoed De Reehorst. De hoofdingang aan de voorkant ligt pal bij de levendigheid van station Driebergen-Zeist en de drukke weg tussen de twee plaatsen die daar onder het spoor loopt.

Groen licht

Bouwen aan de rand van de natuur klinkt, zeker in het licht van de recente stikstofdiscussie, als een tegenstelling, niet zo’n goed idee. Maar voor de nieuwe behuizing van de groeiende groene bank is het uitgangspunt gekozen om te bouwen mét de natuur. Dat ging niet zo maar, vertelt directeur Matthijs Bierman, zittend aan een blank houten vergadertafel in het nieuwe gebouw. “Negen jaar geleden kwam het eerste telefoontje, van de beheerders van landgoed De Reehorst. Of we een vergunning zouden kunnen krijgen om te bouwen op het landgoed. Het maakt deel uit van de Ecologische Hoofdstructuur dus dat zou niet makkelijk zijn. Maar het landgoed had ook geld nodig. We zijn dat daarom toch gaan onderzoeken.”

Vele jaren, vergaderuren en procedures later, tot aan de Raad van State aan toe, kwam er groen licht. “Twee jaar geleden pas kregen we de vergunning. De stichting Milieuzorg Zeist was het er niet mee eens. Voor hun was het een principieel punt om niet te bouwen in de Ecologische Hoofdstructuur. Dan zou het hek van de dam zijn. Vanwege dit punt, de mogelijke precedentwerking, heeft de Raad van State lang over de uitspraak gedaan. De ruimhartige plannen voor natuurcompensatie gaven uiteindelijk de doorslag.”

Wat meespeelde was dat de gemeente Utrechtse Heuvelrug zag dat het landgoed een nieuwe impuls nodig had. Het lag er niet goed bij, schetst Bierman. Een groot parkeerterrein bevond zich middenop het terrein, er stonden barakken, het was wat verpauperd. “Dat hebben we in één keer kunnen oplossen. Het parkeerterrein is weg. We hebben twee hectare grond aan de ecologische hoofdstructuur toegevoegd. De cultuur-historische zichtlijnen zijn weer open, je kijkt vanaf het landgoed nu weer naar de Kromme Rijn. Zo is de natuurverbinding hersteld.”

Zwevende houten vlonder

De nabijheid van een treinstation was een vereiste voor Triodos. “Wij willen dat zoveel mogelijk mensen hier met de trein komen, de hoofdingang ligt daarom aan de kant van het spoor. Of met de fiets, er is een ondergrondse fietsparkeerplaats.” Wie toch met de auto komt, moet de wagen een eindje van het kantoor af neerzetten, onder een dak van zonnepanelen. Vervolgens is het een wandelingetje van vier minuten, heeft Bierman geklokt, langs geredde bomen, over een zwevende houten vlonder – geen stenen pad – naar de ingang. De parkeerplaats is het grootste ‘bi-directionele’ laadplein ter wereld, Geïnspireerd op het energieproject in de Utrechtse wijk Lombok waar elektrische auto’s stroom tanken maar ook kunnen leveren en zo tevens als stroomvoorziening voor de wijk fungeren.

Voor het gebouw nam Triodos architect Thomas Rau in de arm, één van de grondleggers van duurzaam en circulair bouwen. “Het moet ook een inspirerende plek zijn”, zegt Bierman. “Waar te zien is hoe je kunt bouwen in de eenentwintigste eeuw.” Dat is met bijna allemaal natuurlijke materialen. Veel hout, ook afkomstig uit de buurt. Ook de ‘schachten’, in het midden van het gebouw voor de liften en het sanitair, zijn van houten gebogen constructies. Dat is bijzonder. Grote houten panden zijn doorgaans opgetrokken rond betonnen schachten.

Binnenin het kantoor is weinig afwerking. Zo min mogelijk gipsplaten, verf of behang. Het overal zichtbare hout kreeg hooguit een laag olie ter bescherming en tegen verkleuring. Het gebouw heeft ook een ‘materialenpaspoort’, een door Rau bedacht systeem om hergebruik van materialen te bevorderen. Zo ligt vast dat er 165.000 schroeven in zijn verwerkt.

Groene daken vangen het regenwater op, waarmee de toiletten worden doorgespoeld. Het zonnedak boven de auto’s zorgt voor energie, de wko-installatie voor warmte en koude. “Het zijn twee kleine pompen in plaats van één grote”, vertelt Bierman. “Dat is duurder maar je hebt maar een klein deel van het jaar de maximale capaciteit nodig. Op de lange termijn bespaart dat dus energie.”

De wortels van Triodos Bank liggen op landgoed De Reehorst, later verhuisde de bank naar diverse kantoorgebouwen elders in Zeist. In de zoektocht naar een nieuw gebouw is ook wel naar alternatieven gekeken. “Er staan zoveel kantoren leeg, zou je kunnen zeggen, waarom niet daar in trekken?. Maar we vonden niets geschikts. Te ver van een station, in een megagroot duur pand, of te poenerig op de Zuidas. Dat past allemaal niet bij ons. Bovendien wonen veel medewerkers in de buurt. Toen dachten we: als we dan nieuw gaan bouwen, laten we het dan zo doen.”

Lees ook:

Een gebouw is een opslagplaats van materialen

Ook een nieuw gebouw wordt ooit gesloopt. In de tussentijd is het een opslagplaats van nuttige grondstoffen. Architect Thomas Rau bedacht daarom het materialenpaspoort.