Een eigen auto hoeft niet meer zo nodig

Een eigen auto staat voor vrijheid, status en volwassenheid. Dus snel een rijbewijs halen en dan een eigen kar, al is het maar een opgepimpt tweedehandsje. Dan kan het echte leven werkelijk beginnen.

Zo was het ooit. De huidige jongeren, geboren na 1980, staan onverschilliger tegenover autobezit. Gesteld voor de keuze rijbewijs of smartphone kiezen zij steeds meer voor het laatste.

Het voortdurend beschikbaar zijn van internet, dus altijd contact met je vrienden, collega's en eventueel de rest van de wereld is voor hen de ware vrijheid. Fysiek contact is niet meer zo nodig. Auto's zijn ook hopeloze dingen: duur, parkeerplaatsen zijn amper te vinden en ze staan bovendien altijd vast in het verkeer als je je wilt verplaatsen. Bij app'en, pingen, Facebooken en twitteren heb je geen last van files en almaar stijgende brandstofprijzen en verzekeringspremies.

Wereld vol spullen
Trendwatcher Hilde Roothart van bureau Trendslator stelt dat het nieuwe jongerengedrag al een paar jaar is waar te nemen. "Oudere generaties zijn opgegroeid met het idee dat er schaarste is. De economie is er ook nog steeds op ingesteld. Maar de jongeren, tussen pakweg 18 en 34, zien alleen maar een wereld vol spullen om zich heen. En als er iets niet was dan schaften vader en moeder het gelijk aan. Zij ervaren dus overvloed."

In zo'n wereld is bezit niet meer van belang. Toegang tot goederen en diensten, daar gaat het om, zegt Roothart. "Wat je dan ziet is een overgang van bezit naar gebruik. Dat zie je al op vele gebieden. Er wordt geleast, er wordt gedeeld. Je kunt nu zelfs je nieuwe spijkerbroek huren. Moderne elektronica maakt dat allemaal mogelijk. Je hebt tegenwoordig overal app's voor.

"Toegang tot internet is voor jongeren het allerbelangrijkst. Als er even een auto nodig is, dan huur je die. Of je leent een auto, bij voorbeeld van iemand in de straat. Allemaal via je smartphone. Dat is zo voor elkaar. Allerlei bedrijfjes spelen daar op in. Milieu speelt daarbij niet zo'n rol. Wel beseffen jongeren het nut van een kringloopeconomie, met al die spullen om zich heen."

Verzadigde automarkt
Onderzoekers spreken al van een peak car-situatie. In veel rijke landen is sprake van een verzadigde automarkt. Zelfs in Amerika, waar autobezit in de genen zit, laten de statistieken zien dat jongeren minder auto's kopen en dat degenen die er wel een hebben minder ritjes maken. Het gaat daarbij vooral om jongeren die in de grote stad wonen. Het bezit van een auto zegt hun niet veel meer, de kosten spelen zeker een rol, maar ze hebben ook een alternatief in de vorm van fietsen, scooters of openbaar vervoer. In rijke landen woont ruim driekwart van de bevolking, dus ook jongeren, in de stad. In 2050 zal dat zijn toegenomen tot 86 procent, schat de Oeso, de club van rijke landen.

De Amerikaanse auto-industrie verwacht geen groei meer van de eigen markt en is al blij met vervanging van het bestaande autopark. Maar ook daar zijn ze niet helemaal gerust op. Ze richten hun blik meer en meer op slim stadsvervoer en dan met name op elektrische fietsen en bussen. Ook kopen ze bedrijfjes op die via internet actief zijn met autodelen.

Rijbewijs
Bezit van een auto is weliswaar niet hot meer, een rijbewijs is dat wel degelijk. De Vereniging Rijschool Belang, waarbij 1300 rijscholen zijn aangesloten, zegt bij monde van secretaris Irma Brauers "nog niet te merken dat jongeren minder rijlessen nemen". De Bovag onderkent wel de trend van autodelen, zegt een woordvoerder, maar in de verkoopcijfers van nieuwe auto's is die niet terug te vinden. Ook een woordvoerder van het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) zegt dat het aantal examens onder jongeren niet terugloopt.

De Rai, de koepel van auto-importeurs, laat weten dat de ingezakte verkopen in januari (met 30 procent) vooral het gevolg zijn van het aflopen van fiscale voordelen. "We zien de gedragsverandering bij jongeren nog niet echt terug in de verkoopcijfers, maar we erkennen en herkennen de trend", zegt woordvoerder Harold Bresser.

"We zijn bezig met toekomstscenario's, maar ook de industrie zit niet stil. Mercedes is bezig met elektrische huurauto's, Car2Go, in Amsterdam. BMW is in Berlijn erg aanwezig met Go2Car. Dat gaan ze ook in Den Haag opzetten. Volkswagen-importeur Pon heeft een aandeel in autodeler Greenwheels genomen en zelfs fietsfabriek Gazelle gekocht. Op alle niveaus wordt voorgesorteerd op nieuwe tijden. Die jongens zijn echt niet gek", meldt de Rai-woordvoerder.

Voorlopers
Trendwatcher Hilde Roothart ziet de 'oude' industrie meedenken. "Ze zijn erg bezig met mobiliteitsconcepten. Waar en wanneer kun je het beste met welk vervoer op pad gaan, dat soort gedachten. Maar het zijn nog maar gedachten, erg veel gebeurt er niet." Ze schrijft die traagheid toe aan het feit dat de klassieke auto-industrie nog de bulk van haar geld verdient met het verkopen van auto's. "Daardoor wil men de overgang geleidelijk laten verlopen en dus gaan de voorlopers ermee aan de haal. Ze moeten oppassen geen Kodak te worden. Ooit een gigant in de fotowereld, maar te weinig oog voor de opkomst van de digitale fotografie. Kodak ging in korte tijd teloor."

Ook al staan jongeren er amper bij stil, het milieu vaart wel bij de jongste trend in autoland. "Autorijden bestaat voor driekwart uit kleine ritjes", zegt beleidsmedewerker Jan Fransen van Natuur en Milieu. "Je ziet dat die steeds meer worden vervangen door de fiets of het openbaar vervoer. Als ook het autogebruik afneemt is dat forse winst. Jongeren zijn goed voor tien procent van het autoverkeer. Als zij alleen nog een auto gebruiken als het echt nodig is, en zeg vier van de vijf dagen geen auto gebruiken, betekent dat 8 procent minder verplaatsingen. Voor Utrecht bijvoorbeeld houdt dat in: Geen files meer."

De hamvraag waar futurologen in dienst van de auto-industrie zich nu over buigen is wel: Wat gaan die jongeren doen als ze boven de dertig zijn, trouwen en zich settelen?