Een bewijs van groen gedrag

Consumenten zijn dol op groene en duurzame producten, zolang ze niet bij de kassa staan. Het voornemen om de ecologische voetafdruk te verkleinen verdwijnt zodra de portemonnee getrokken moet worden.

Volgens veel psychologen is dat logisch. De menselijke hersenen zijn nu eenmaal ingesteld op bevrediging van behoeften op de korte termijn. De lange termijn is moeilijk te bevatten, zeker als ons individuele handelen hooguit een druppel op een gloeiende plaat zal zijn.

Dit sombere verhaal kan bijvoorbeeld verklaren waarom elektrische auto's een uitzondering vormen op de weg, maar niet waarom het aandeel groene auto's in het wagenpark aan een gestage opmars bezig is. Wereldwijd zitten we nu al op 3,5 procent en volgens een studie van accountants- en adviesbureau PwC zal hier elk jaar een half procentje bijkomen. In 2020 zouden we daarmee boven de zes procent uitkomen.

Sociaal bepaald
Zwartkijkers zien over het hoofd dat de nieuwe elektrische auto's prettig rijden. Eind vorig jaar schreef Bas van Putten in NRC dat hij als 'liefhebber van infantiele herrie en benzinedampen' niets moest hebben van het elektrische rijden. Het testen van enkele recente modellen heeft hem echter over de streep getrokken.

'Niets is opgewassen tegen het comfort, de stilte en de trillingsvrije souplesse van de stroomwagen.' Van Putten rijdt elektrisch vanwege de bijkomende stimulering van het genotcentrum in zijn brein.

Het tweede element dat de zwartkijkers over het hoofd zien, is dat de keuze voor een auto voor een belangrijk deel sociaal bepaald is. Marketingdeskundige Erwijn Wijman beschrijft dat een auto een onderdeel is van onze identiteit.

In zijn vermakelijke nieuwe boek 'Succes met je grote auto; wat je (niet) moet rijden om vooruit te komen', legt hij bijvoorbeeld uit dat solliciteren met een Porsche kansloos is als je een baas hebt die graag op het budget let, maar dat zo'n auto wel de kansen op seks vergroot. Wijman laat zich daarbij overigens zeer laatdunkend uit over het elektrische rijden dat hem aan invalidenautootjes doet denken.

Elektrisch zou alleen geschikt zijn voor zonderlingen die 'indruk willen maken op GroenLinksmeisjes'. Wijman: "Een elektrische auto is net zo geliefd als een föhn op benzine, niemand zit erop te wachten."

De beslistheid en spitsvondigheid waarmee een stelling naar voren wordt gebracht, zegt echter weinig over het waarheidsgehalte. Het vakblad met de lange titel Human Factors and Ergonomics in Manufacturing & Service Industries Consumenten beschrijft juist dat 314, wat oudere bezitters van hybride auto's juist erg tevreden zijn over het sociale prestige dat de auto voor hen oplevert. Voor hen is dat ook een reden om in de toekomst weer zo'n auto te kopen.

Behoefte aan prestige
De onderzoekers concentreerden zich op de groep oudere bestuurders omdat duurzaamheid voor deze generatie belangrijk is. Een hybride auto blijkt voor hen een symbool te zijn waarmee ze uitdragen dat groene waarden belangrijk voor hen zijn. De hybride auto is voor hen niet alleen een vervoersmiddel, maar ook een bewijs van goed gedrag. Je laat de wereld zien dat je een zorgzaam persoon bent.

Bart de Voogd, algemeen directeur van het Hier Klimaatbureau, herkent dat duurzaam gedrag niet alleen functioneel is. "Als we over auto's praten dan is de vraag hoeveel kilometer je kunt afleggen met een accu natuurlijk belangrijk, maar dat is zeker niet het enige. Mensen hebben ook behoefte aan prestige.

"Wij merken dat bijvoorbeeld ook met de vergroening van het woningbestand. Bij duurzame energie-initiatieven die ik tegenkom, is over het algemeen meer aandacht voor zonnepanelen dan voor isolatie. Terwijl energie besparen de belangrijkste stap is die je kunt zetten voor het milieu. De meest duurzame energie is immers de energie die je niet gebruikt. Maar isoleren zie je niet en zonnepanelen zijn tegelijk ook een signaal voor de buitenwereld. Je laat ermee zien wie je wilt zijn."

'Hybride rijden heeft uitstraling'
Charles Odekerken uit Steenwijk

Mijn eerste Toyota Prius heb ik gekocht toen de techniek nog gloednieuw was. Ik had het 300ste exemplaar in Nederland. Mijn belangrijkste beweegreden was toen dat ik deze technische innovatie graag wilde ondersteunen. In mijn achterhoofd speelde ook de uitstraling van de auto mee. Ik werk als adviseur op het gebied van milieu, veiligheid en communicatie en wilde met mijn keuze voor een auto laten zien dat ik zelf in de praktijk breng wat ik anderen aanraad.

Mijn tweede Prius heb ik zes jaar later gekocht. De eerste Prius was geen heel prettige auto, maar in de nieuwe generatie waren alle tekortkomingen in het weggedrag weggewerkt.

Ik heb in die eerste zes jaar 245.000 kilometer gereden. Eigenlijk was hij nog niet op, toch heb ik hem toen ingeruild voor een Prius met een stekker. Ik kan nu ook puur elektrisch rijden door de accu met stroom op te laden. Het gemiddelde brandstofverbruik is daardoor gedaald naar 1 op 35.

De keuze voor weer een nieuwe Prius was vooral financieel gedreven. Toen we alle financiële gevolgen op een rijtje hadden gezet, zoals wegenbelasting, investeringsaftrek, versneld afschrijven, btw- teruggave, brandstofverbruik en bijtelling, konden we niet geloven hoe laag de kilometerprijs zou worden. Toen was de keuze snel gemaakt.

Ik rij nu in een heerlijk luxe auto die ik met mijn stem kan bedienen. Ik vind de groene uitstraling wel prettig, maar het is beslist geen strakke wagen waar ik de blits mee maak. Als mensen al wat van mijn auto zeggen, dan vragen ze of ik het erg vind dat hij geen aanhangwagen kan trekken of ze vragen hoe de auto bevalt. Niemand heeft mij in al die jaren een schouderklopje gegeven, omdat ik een hybride auto rij."

'Zonnepanelen vormen een slimme investering'
Erwin van de Pol uit Apeldoorn

Toen er op het platte dak van ons huis een grote houten doos werd geplaatst, heb ik daar een foto van op Facebook gezet: 'kijk eens wat Sinterklaas heeft gebracht maar niet door de schoorsteen kreeg!' Nadat ik de zonnepanelen uit die doos eenmaal had aangesloten, heb ik ook dat weer via Facebook gedeeld. Ik vind het leuk om mijn omgeving te laten zien wat er met ons huis gebeurt, maar het is niet zo dat ik uit was op complimentjes.

Het gaat mij eigenlijk maar om twee dingen. Ik wil de CO2 uitstoot laag houden en daarnaast zie ik zonnepanelen als een investering die zichzelf in een jaar of vijf terugverdient. De panelen liggen nu twee weken op ons dak en we hebben nu 9 kilowattuur aan het stroomnet teruggegeven. De eerste euro's zijn dus al verdiend.

Het is ook niet zo dat we voor zonnepanelen hebben gekozen, omdat de buren die kunnen zien. We hebben bijvoorbeeld bij de bouw van dit huis een grote tank voor regenwateropvang in de voortuin begraven. Nu totaal onzichtbaar, maar we spoelen er bijvoorbeeld het toilet mee. Goed voor het milieu en ook dit verdient zichzelf relatief snel terug.

We zouden eigenlijk het liefst in een energieneutraal huis wonen en we hebben voor we gingen bouwen ook geïnformeerd of we een warmtepomp zouden kunnen installeren. Dat blijkt echter voor een individueel woonhuis totaal onrendabel. We dragen wel ons steentje bij, maar verder is het voor ons niet echt belangrijk dat anderen dat waarderen of weten. Onze zonnepanelen zijn vanaf de straat ook nauwelijks zichtbaar."