Deze vrijwilligers redden Spaanse honden van een gruwelijke dood

Estela de Castro wijst naar het veldje van glooiende heuvels, in de richting waar ze de zwerfhond voor het eerst zag. “Daar verderop op de weg.” Vervolgens loopt ze langs het veld naar het tunneltje aan de linkerkant, onder de weg door. “Bij deze greppel heb ik iedere middag eten achtergelaten, zodat ze hier terugkwam.”

Voor De Castro is het niet ongewoon zwerfhonden te zien. Als inwoner van dorpje Perales del Río weet ze dat jagers hier graag jachthonden uitproberen op de vele konijnen in dit rurale gebied aan de zuidkant van Madrid. “Zo weten ze welke honden het goed doen, de rest wordt achtergelaten”, legt de 43-jarige De Castro uit.

Langzame en pijnlijke dood

Vandaag is De Castro teruggekomen met vrijwilliger Lara Mena Amo van dierenorganisatie SOS Rescue, om de zwerfhond te vangen. Terwijl zij een grote kooi opzetten als val, met plastic zakken eten, vertellen ze over de jagers. Het is Spaanse traditie om honden die slecht presteren achter te laten of te straffen. Van oudsher betekende dit dat de honden aan bruggen of bomen worden opgehangen, op zo’n manier dat de poten net de grond raken: ‘pianospelen’, wordt het genoemd. Het leidt tot een langzame en pijnlijke dood.

Het ophangen komt tegenwoordig vooral nog voor in zeer afgelegen dorpen in het binnenland van Spanje. Maar ook hier in de buurt van Madrid treft de 32-jarige Mena Amo geregeld honden in miserabele staat aan: met een schotwond gedumpt in een put , of met een diepe wond bij de hals – dan was de hond geregistreerd en hebben de jagers de microchip eruit gesneden. Het meeste ziet ze honden met ontstoken poten. Want een hond die zichzelf tijdens het rennen verwondt, wordt gelijk gedumpt.

Zodra de kooi staat, lopen de vrouwen naar hun auto, op enkele tientallen meters afstand. Nu is het wachten: als het goed is komt de zwerfhond naar dezelfde plek om eten te zoeken. Terwijl de zon traag zakt, vertellen de vrouwen dat het uren kan duren. Op ditzelfde veldje wachtten ze eens al kletsend tot vijf uur ’s ochtends, toen de hond alsnog verscheen.

De linkse minderheidsregering van premier Sánchez heeft een nieuwe dierenwet in de maak, waarin onder andere een dierenpaspoort is opgenomen. Daarmee worden huisdieren beter geregistreerd en juridisch beschouwd als wezens met gevoel in plaats van voorwerpen. Boetes voor mishandeling en het achterlaten van dieren kunnen daardoor oplopen tot een ton. In eerste instanties slaagden jachtlobby’s erin jachthonden buiten dit wetsontwerp te houden, met als argument dat dit geen huisdieren zijn. Maar inmiddels ziet het ernaar uit dat jachthonden toch ook worden meegenomen in het wetsontwerp.

“Als die wet erdoor komt, zal dat zeker helpen”, zegt Mena Amo in de auto. “De straffen worden zwaarder, het risico groter.” Ze tuurt aandachtig door de voorruit; de schemering is ingezet maar van de zwerfhond is na uren nog geen spoor. Intussen vertelt ze dat ze ruim tien jaar werkte bij warenhuis El Corte Inglés, maar ontslag nam om jachthonden te helpen. Ze leeft van donaties en steun van haar ouders. “Ik moet dit gewoon doen. Voor de honden.”

Volgens dierenorganisaties worden jaarlijks een geschatte 50.000 jachthonden achtergelaten in Spanje. Het merendeel daarvan zijn windhonden, in het Spaans galgos genoemd, geliefd vanwege hun snelheid en scherpe ogen. Organisaties als SOS Rescue vangen de achtergelaten honden, verzorgen ze en zoeken mensen die hen willen adopteren. Van Madrid tot Barcelona zijn de galgos door deze adopties veelvoorkomend in het straatbeeld. Maar het grootste deel van de Spaanse jachthonden komt terecht in het buitenland: Nederland, Duitsland, Zweden.

“Dit is een Europees probleem”, vertelt Nederlander Marius Kolff over de telefoon. Kolff is directeur van CAS International – een in Utrecht gevestigde organisatie die zich in eerste instantie op het stierenvechten in Spanje richtte, maar intussen ook betrokken is bij hulp aan jachthonden. Vanuit park Clingendael in Den Haag, waar Kolff net zijn eigen hond uitlaat, vertelt hij dat hij overlegt met de Intergroup on the welfare & conservation of animals – het dierenwelzijnscomité van het Europarlement. Leden van het Comité zochten contact met hem, omdat zij het jachthondenprobleem binnen de EU willen aankaarten. Kolff: “Ze zien dat galgos naar verschillende landen gaan, waardoor het logisch is dat men internationaal iets aan dit probleem moet doen.”

Scoren met dierenwelzijn

Kolff begrijpt dat sommige Spanjaarden boos zullen worden bij bemoeienis vanuit de EU, als het zo ver komt. “Maar vergis je niet. Ook in Spanje is een mentaliteitsverandering gaande. Er is een groep die sterk aan tradities vasthoudt, maar die is relatief klein. Je ziet dat politici in Spanje, en eigenlijk overal in Europa, merken dat de meeste mensen dieren gewoon leuk vinden. Dus kan je politiek goed scoren met beleid voor dierenwelzijn.”

Het is donker als de zwerfhond dan eindelijk verschijnt. De vrouwen hebben een zaklamp naast de kooi gelegd, die de zakken met eten uitlicht. Aangezien galgos vooral op hun ogen vertrouwen, kan dit extra licht hen aantrekken. En het is inderdaad raak: het dier loopt voorzichtig snuffelend een paar keer rondom de kooi, waarna hij naar binnen gaat.

“Nu!” roept Mena Amo. Met een afstandsbediening laat ze de kooi dichtklappen, waarna de twee uit de auto springen. De gevangen hond laat zijn tanden zien en probeert vrij te komen door tegen het net aan de bovenkant te springen. Maar al snel komt het dier, een teefje, tot rust en blijft rillend in een hoekje staan. Na een paar minuten laat ze zich zelfs aaien. Het teefje ziet er gezond uit, sommige zwerfhonden waarvan Mena Amo foto’s heeft op haar telefoon zijn vel over been.

“Wat ben je mooi”, fluistert Mena Amo, terwijl ze de hond voorzichtig vastmaakt en de kooi binnenkomt. Ze trekt de hond een draagkoffer in, waarmee deze naar de opvang gebracht zal worden. Vanuit daar is het hoogstwaarschijnlijk door naar het noorden van Europa. “Je zal straks veel vrienden hebben in de opvang”, fluistert Mena Amo tegen het teefje. “Je zal het goed hebben bij ons.”

Lees ook:

In Spanje worden ‘potentieel gevaarlijke’ honden niet langer op ras, maar op gedrag beoordeeld

Na armoedebestrijding en vrouwenrechten maakte de progressieve Spaanse regering van premier Pedro Sánchez ook werk van meer gelijkwaardigheid in het dierenrijk.