Deltacommissaris hoopt dat ‘Limburg’ de ogen heeft geopend. ‘Door klimaatverandering is meer geld nodig voor waterbeheer’

Het Rijk moet de komende vier jaar 800 miljoen euro extra uittrekken – 200 miljoen op jaarbasis – om het tekort op het budget voor onderhoud aan Nederlandse havens, rivieren, waterkeringen en andere waterbouwkundige werken weg te werken. Het tekort dreigt in de regeringsplannen bekostigd te worden met geld dat nodig is om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen.

Dat staat te lezen in het advies aan de Kamer dat deltacommissaris Peter Glas op Prinsjesdag heeft uitgebracht. Zijn advies is opgenomen in het Deltaprogramma 2022, waarin de plannen staan van demissionair minister van infrastructuur en waterstaat, Barbara Visser. Haar ministerie besteedt jaarlijks circa 1,2 miljard aan werkzaamheden voor de waterveiligheid, zoetwatervoorziening en aanpassingen om weersextremen op te vangen. Waterschappen, provinciale en gemeentelijke overheden dragen samen nog eens grofweg 350 miljoen bij, aldus Glas.

Zeespiegelstijging en extreme weersomstandigheden

“De minister heeft de Kamer al in december en in juni geïnformeerd dat haar begroting onder druk stond”, zegt Glas. “Het budgettekort voor onderhoud van stormvloedkeringen, sluizen, stuwen, grote projecten rond IJsselmeer, de Deltawateren en rivieren is opgelopen. Om dat weg te werken, is de komende kabinetsperiode zeker 800 miljoen nodig.”

Glas bepleit voor na die periode een structurele verhoging van de rijksuitgaven van jaarlijks 100 miljoen. Dat is volgens hem nodig voor snellere uitvoering en aanpassingen van bestaande plannen in het Deltaprogramma, die Nederland in tijden van zeespiegelstijging en extreme weersomstandigheden moeten beschermen; tegen overstromingen, maar ook tegen de gevolgen van droge zomers, waarin landbouw, rivierverkeer en industrie over voldoende zoetwater moeten beschikken.

Overstromingen in Limburg

Glas is hoopvol dat de recente overstromingen in Limburg iedereen de ogen heeft geopend voor de urgentie van het probleem. “Die hebben aangetoond dat we te maken kunnen krijgen met nog extremer weer dan voorspeld. We doen al heel wat: project Maaswerken heeft ruimte voor de rivier opgeleverd, en dat scheelde lokaal decimeters waterstand, waardoor nog erger is voorkomen. Moeten we dat soort projecten sneller of anders doorvoeren? Dat is een van de vragen waar we nu voor staan.”

Het Rijk moet ‘dwingender’ opleggen dat bouwprojecten klimaatbestendig zijn, zegt Glas. Als voorbeeld hoe het niet moet, noemt hij de gesprongen waterleiding in 2015 van het VUmc in Amsterdam. “Alle voorzieningen voor elektriciteit, verwarming, liften en computers zaten in de kelder. Als daarover was nagedacht, had dat op de eerste verdieping gezeten. Dan was niet alles uitgevallen omdat in de kelder een paar decimeter water staat.”

Zeker nu gemeenten en woningbouwcorporaties onder grote druk staan om woningen te bouwen, zou het Rijk via wet- en regelgeving een meer dwingende ‘watertoets’ voor bouwprojecten moeten invoeren, bepleit Glas. “Betrek bij bouwplannen van meet af aan gemeentelijke rioolbeheerders en mensen die bij het waterschap over waterberging en afvoer gaan. Je voorkomt heel veel schade als je ervoor zorgt dat bij extreme regenval de putdeksels niet springen en het water de kelders inloopt. Denk voor het bouwen over waar en hoe je bouwt, en over waterberging: laat regenwater van de daken niet het riool inlopen maar naar open water.”

Lees ook:

De inrichting van Nederland is niet op extreem weer berekend. Is daar snel verandering in te brengen?

De dijken waren op orde, maar nu kwam het water van de heuvels. Had deze overlast voorkomen kunnen worden?

Deining over Neerlands beroemdste dijk

De versterking van de Afsluitdijk duurt zeker drie jaar langer dan gedacht. Waarom?