Paniek op De Hoge Veluwe. Een wolf jaagt er op uitheemse wilde schapen die het karakteristieke landschap onderhouden. De wolf is beschermd, de uitheemse moeflons niet, maar het open grasland weer wel. Wat is eigenlijk Nederlandse natuur?
De wolf moet weg, vindt de leiding van Het Nationale Park De Hoge Veluwe. Sinds afgelopen week enkele doodgebeten moeflons zijn gevonden, is het park in rep en roer. Beheerder Jakob Leidekker is ervan overtuigd dat de wolf hulp heeft gehad bij het binnendringen van het park; er zijn gaten in de omheining geknipt. Sporen dat de wolf zich onder het hek door heeft gegraven of er overheen is gesprongen zijn er niet.
Er zijn volgens Leidekker twee verdachten op heterdaad betrapt en overgedragen aan de politie. De wolf houdt intussen huis in de moeflonkudde. Die zou het, met een jaarlijkse aanwas van 90 lammeren op een kudde van 200 schapen, nog wel redden als de wolf zo nu een moeflon zou verschalken en soms een edelhert of een wild zwijn. Maar dit beest doodt om te doden, zegt Leidekker. Hij eet zijn prooi niet op maar neemt een hap uit de bil en gaat verder.
Directeur Seger baron van Voorst tot Voorst is in Europa aan het lobbyen om de wolf te schrappen van de lijst met beschermde diersoorten. Paradoxaal genoeg wil het park die beschermde status wel voor de moeflon, terwijl het wilde haarschaap (geen wol) met de fraai gekrulde hoorns van oudsher niet in Nederland voorkomt, maar op de rotsige eilanden Corsica en Sardinië. De kudde op de Veluwe komt voort uit de groep die toenmalig eigenaar Anton Kröller precies honderd jaar geleden heeft uitgezet in het park.
De moeflons eten ook de opschietende den
Daar dragen de moeflons bij aan het instandhouden van droog heischraal grasland, droge hei en vooral stuifzand, voor de Veluwe kenmerkende landschappen, die belangrijk zijn voor de biodiversiteit. Ze eten ook de veelvuldig opschietende grove den, die anders door vrijwilligers met de hand moet worden uitgetrokken om te voorkomen dat bos de Veluwe overwoekert.
Want ja, in De Hoge Veluwe wordt de natuur een handje geholpen. Net zoals in vrijwel alle andere nationale parken en natuurgebieden. De natuur in Nederland is immers aangelegd, ook die op de Veluwe, waar dankzij de vele schaapskuddes stuifzand en heide zich konden ontwikkelen nadat de oorspronkelijke bossen waren gekapt.
Discussie op scherp
De terugkeer van de wolf zet de discussie weer op scherp over wat nu eigenlijk natuur is in Nederland. Eerder gebeurde dat met het overschot aan damherten in de Amsterdamse waterleidingduinen, waarvan de naam al aangeeft dat de natuur hier samengaat met andere belangen. En bij de verwildering van de Oostvaardersplassen, waar het beleid van zo min mogelijk ingrijpen leidde tot een snelle groei van de kuddes grote grazers, die door het uitblijven van verbinding met andere gebieden geen kant op konden en in de koude winter van 2010 te maken kregen met een flink voedseltekort.
Boeren in provincies waar de wolf opdook, maakten al diverse malen bezwaar, ook al worden zij gecompenseerd voor schade door doodgebeten dieren. In Friesland sloeg politicus Hans Wiegel eind juni de eerste paal voor het Wolvenhek Fryslân, dat weidegebied met schapen en koeien moet afschermen van de natuurgebieden waarin de wolf zich zou kunnen vestigen. Wat direct de vraag oproept of de wolf in die natuur wel gewenst is.
Andere natuurdoelen in het gedrang
De Hoge Veluwe zegt nu in elk geval de natuur te willen beschermen tégen de wolf, een icoon van wilde natuur. In het drukstbevolkte land van Europa, met een fijnmazige infrastructuur en een bevolking die ver van de natuur afstaat, is voor de wolf geen plaats, stelt het park. De volledige focus op de wolf leidt bovendien de aandacht af van andere natuurdoelen, zoals bijvoorbeeld de bescherming van de kleine heivlinder die van het stuifzand afhankelijk is.
En inderdaad heeft Nederland in Europa de verplichting die soortrijke landschappen in stand te houden en zelfs uit te breiden. Wat maar weer duidelijk maakt dat ‘echte natuur’ in Nederland een relatief begrip is.
Lees ook:
Een wolvenhek in Friesland? Hans Wiegel slaat binnenkort de eerste paal
Hans Wiegel slaat op 29 juni de eerste paal voor een wolvenhek in Friesland. De oud-commissaris van de Koningin schaarde zich onlangs in een column achter het idee, dat ook veel kritiek krijgt.
In het broedseizoen boompjes raggen is per definitie verstorend
In een determinatieforum op internet verscheen een foto van twee donzige kuikens op de grond. De fotograaf was benieuwd naar de vogelsoort. Het waren nachtzwaluwen.
Seger van Voorst tot Voorst: ‘Te paard door het park’
In deze interviewrubriek vraagt de redactie van Trouw aan bekende én minder bekende mensen waar ze over dromen, overdag of ’s nachts. Vandaag: Seger van Voorst tot Voorst.
