De West-Indische kortstaartkrekel blijkt geen communistische agitator

De Verenigde Staten zijn een land waar bijzondere uitvindingen vandaan komen: de gloeilamp, de bliksemafleider, de T-Ford, de iPhone en Santa Claus zijn zo wat willekeurige voorbeelden. Wat mij ook een typisch Amerikaanse uitvinding lijkt, is de complottheorie. Zo ontwaarde men het portret van Osama bin Laden in de rookwolken van de Twin Towers, een ramp die zoals we allen weten door de CIA in scène was gezet. Dezelfde dienst had eerder al John F. Kennedy laten vermoorden. Er vigeerde onlangs een complottheorie rond mysterieuze ziekteverschijnselen van ­Amerikaans ambassadepersoneel in het Cubaanse Havana. De diplomaten ervoeren diverse klachten die werden gerelateerd aan geluid dat vanuit een bepaalde richting kwam. De symptomen werden in de pers al snel samengevat onder de noemer ­‘Havana-syndroom’.

Er werd ambassadepersoneel teruggetrokken, er kwam een negatief reisadvies, er werden twee Cubaanse diplomaten de VS uitgezet en uiteindelijk verklaarde president Trump op zijn gebruikelijke onsamenhangende wijze: ‘Ik geloof dat Cuba verantwoordelijk is. Ja, dat geloof ik. En het is een zeer ongebruikelijke aanval, dat is het. Maar ik ­geloof dat Cuba verantwoordelijk is.’ Niettemin werden de verdachten al snel geïdentificeerd als krekels, aanvankelijk de Jamaicaanse veldkrekel Gryllus assimilis, maar nu rust de goed onderbouwde verdenking op de West-Indische kortstaartkrekel, Anurogryllus celerinictus.

Krekels zijn middelgrote insecten die in de verte verwant zijn aan sprinkhanen; in het dagelijks spraakgebruik worden beide groepen nogal eens verward, ook omdat ze allemaal sjirpen. Er komen op aarde ongeveer negenhonderd soorten krekels voor. Ze leven ook in Nederland en de hier als ­exoot voorkomende huiskrekel Acheta domestica kan binnenshuis voor een onaangename geluidsproductie zorgen. Dat geluid, onder biologen ­‘stridulatie’ genoemd, wordt door de mannetjes ­gemaakt door de onderranden van hun vleugels ­tegen elkaar te wrijven. Deze randen zijn voorzien van een rij tanden, als een kam. U kunt het gesjirp nabootsen door uw nagel snel langs een ouderwetse haarkam te halen. Alleen is het geluid bij krekels een paar octaven hoger. En irritanter.

Pijn aan de trommelvliezen

De nu als veroorzaker van het Havana-syndroom geïdentificeerde kortstaartkrekel produceert inderdaad een uiterst irritant gesjirp. Op de website https://entnemdept.ifas.ufl.edu/walker/buzz/492a.htm is een twintig seconden durende opname van het gesjirp te horen; het is een bijna ultrasoon en uiterst penetrant geluid dat pijn doet aan de trommelvliezen. Toen ik het geluid op mijn laptop afspeelde, reageerde een huisgenoot die een kamer verderop zat onmiddellijk met de vraag wat dat voor een naar geluid was dat er klonk. Je kunt je dus voorstellen dat iemand die er langdurig aan wordt blootgesteld daar tamelijk horendol van wordt (om de term van vorige week maar eens te herhalen en nu in de juiste context). Misschien kun je er zelfs wel psychosomatische klachten van krijgen, wie zal ’t zeggen? En heb je na een tijdje een gehoorapparaat nodig, zoals een van de diplomaten overkwam. Maar dat betekent allemaal nog niet dat er sprake was van een gerichte actie van maligne communistische agitators die imperialistische diplomaten een lesje wilden leren. Het was geen complot, maar gewoon een stelletje kortstaartkrekels. Die hebben voor zover bekend geen politieke voorkeur.

Weekdier

Jelle Reumer is paleontoloog. Voor Trouw bespreekt hij iedere week een dier dat het nieuws haalt. Lees hier eerdere afleveringen van Jelle’s Weekdier.