De vierdaagse werkweek is een succes, weten de Britten nu. Maar werkt het ook in Nederland?

Het grootste experiment ooit met de vierdaagse werkweek is een gigantische hit in het Verenigd Koninkrijk. Werknemers met drie dagen weekend blijken net zo productief.

Noem het de test der testen. 61 Britse bedrijven hebben een half jaar lang geëxperimenteerd met een vierdaagse werkweek: bijna drieduizend werknemers gingen vier dagen werken, maar werden voor vijf betaald.

Wat blijkt? Ze bleven net zo productief. En dat is niet alles. 70 procent van de werknemers had minder last van burn-outklachten dan voor het onderzoek, 39 procent had minder stress. Het ziekteverzuim dook omlaag met een dikke 65 procent en minder mensen verlieten de bedrijven voor een baan elders.

Niet eerder is op zo’n grote schaal onderzoek gedaan naar het effect van de vierdaagse werkweek. Het onderzoek werd uitgevoerd door wetenschappers van de Universiteit van Cambridge. Na een halfjaar gaf meer dan de helft van de deelnemende werknemers aan het werk en hun zorgtaken beter te kunnen combineren.

Je hoeft het Daan Dohmen, directeur van Luscii niet te vertellen. Zijn bedrijf – dat apps maakt voor ziekenhuizen – heeft de vierdaagse werkweek al in 2021 ingevoerd. “Het begon als een test voor twaalf weken. Maar dat ging zo goed dat alle zestig mensen binnen ons bedrijf nu iedere vrijdag vrij zijn.”

Productiever

“Het is een prachtig onderzoek wat de Britten hebben gedaan", zegt Aukje Nauta, hoogleraar organisatiepsychologie aan de Universiteit Leiden. Ze wijst wel op de grote verschillen tussen het Verenigd Koninkrijk en Nederland. “Daar is vijf dagen werken de norm. Voor hen is dit revolutionair”, zegt ze. Maar Nederland is al kampioen deeltijdwerken. “70 procent van de vrouwen werkt in deeltijd, 28 procent van de mannen ook. Daardoor verwacht ik van een soortgelijk experiment in Nederland minder grote effecten.”

Toch noemt Dohmen de uitkomsten van de proefperiode in zijn bedrijf “bizar”. “Ons doel was dat we even productief zouden zijn. Na twaalf weken bleek dat de gemiddelde productiviteit met 15 tot 20 procent was gestegen, we deden dus meer in minder tijd”, zegt hij.

Maar dat was geen kwestie van eventjes een werkdag schrappen. “Dat is te simpel gedacht”, zegt hij. Het geheim zit volgens hem in het schrappen van onnodige taken, door als bedrijf scherp te kiezen voor wat je wel en niet doet. “Ieders rol binnen het bedrijf moet duidelijk zijn, en iedereen moet erop vertrouwen dat collega’s hun verantwoordelijkheid pakken.”

Precies daar zit volgens Nauta de les. “Er is gekeken naar hoe je door minder te werken toch hetzelfde kan doen. Dat dwingt bedrijven om het eindelijk eens te hebben over wat we nou eigenlijk doen op ons werk, en wat dat precies doet met ons welzijn”, zegt ze. “Uiteindelijk gaat een vierdaagse werkweek dus over meer autonomie voor werknemers en meer aandacht voor elkaar en hoe je samen slimmer kunt werken. Dat is altijd goed.”

En de omzet dan?

“Micromanagen kost heel veel tijd”, vult Dohmen lachend aan. Zijn bedrijf heeft inmiddels 70 procent minder vergaderingen dan voor 2021. “Mensen kunnen zelf bepalen of ze wel of niet bij een vergadering willen zijn. Wie niet komt moet vertrouwen op de uitkomst en mag dus achteraf niet zaniken”, legt hij uit. Na een tijdje bleek er nauwelijks nog een vergadering nodig.

Om geen omzet te verliezen werden ook bij de Britse bedrijven vergaderingen verkort, takenlijsten verduidelijkt en in sommige bedrijven ontstonden periodes waarin werknemers elkaar niet mochten storen, om zich beter te kunnen focussen. Het overgrote merendeel van de Britse bedrijven die meededen zijn enthousiast. Achttien hebben de vijfdaagse werkweek voorgoed ingeruild voor een vierdaagse variant.

Er blijven wel wat vragen over. Namelijk of de productiviteit niet alleen hoog bleef omdat het een tijdelijk experiment was en deelnemers zich ervan bewust waren dat ze bestudeerd werden. Dat vraagt ook Nauta zich af. Dohmen, die nu al langer ervaring heeft met de verkorte werkweek, kan met zekerheid zeggen dat de productiviteit in zijn bedrijf hoog is gebleven terwijl iedereen geniet van drie dagen weekend.

Lees ook:

Een korte werkweek is beter voor je privéleven en maakt je productiever, zeggen de VN

Van een volle werkweek wordt niemand gelukkig, concluderen de Verenigde Naties. Maar als we te weinig uren draaien, blijft er werk liggen.