De opwarming van de aarde verandert landschappen in luciferdoosjes

Aan het eind van deze eeuw kampt de wereld met significant meer catastrofale bosbranden dan nu, waarschuwen meer dan vijftig internationale wetenschappers in een nieuw rapport van het United Nations Enviromental Programma (UNEP) en de milieuorganisatie Grid-Arendal. Ook in de meest gunstige uitstoot-modellen gaat het aantal jaarlijkse verwoestende bosbranden wereldwijd flink toenemen. Zelfs in Nederland neemt de kans op droogte en bosbranden fors toe.

Extreme weersomstandigheden en catastrofale bosbranden zullen mede door klimaatverandering alleen maar blijven toenemen, maar landen werken in de bestrijding nog nauwelijks samen, en ze besteden vaak maar een klein deel van hun budgetten aan het voorkomen van branden. Landen met veel bosbranden zullen wereldwijd meer moeten investeren en vooral inzetten op preventie en internationale samenwerkingen, schrijven onderzoekers uit onder meer Australië, de VS en Zuid-Afrika.

Het VN-rapport verschijnt aan de vooravond van een nieuwe IPCC-tussenrapportage en moet ‘het meest complete en begrijpelijke beeld’ geven dat tot nu toe over bosbrandbestrijding verscheen. Dat zegt ecoloog Imma Oliveras van de Universiteit van Oxford, één van de wetenschappers die meewerkte. In hun voorwoord beschrijven de auteurs hoe de opwarming van de aarde sommige landschappen in luciferdoosjes verandert, terwijl steeds sterkere, hetere en drogere winden de vlammen aanwaaien. De schade voor ecosystemen en mensen is groot – alleen al door het inademen van rook sterven jaarlijks meer dan dertigduizend mensen.

Samenwerken met inheemse volken

De belangrijkste oproep aan landen die veel kampen met bosbranden – zoals de VS, Brazilië, Australië en Indonesië – is om hun bestrijdingsuitgaven te herzien. Alleen al de VS besteden naar schatting jaarlijks tussen de 50 en 300 miljard euro aan de bestrijding van bosbranden. Maar veel getroffen landen maken dergelijke kostenoverzichten niet eens, aldus het rapport, waardoor er kennis ontbreekt over de meest effectieve bestrijding en preventie. Australië en de Verenigde Staten hebben relatief een pionierspositie, maar alsnog een lange weg te gaan. Landen zouden kennis moeten delen, bijvoorbeeld in een groot internationaal samenwerkingsverband. De focus moet daarnaast meer komen te liggen op het voorkomen van branden, bijvoorbeeld door bomenrassen te planten die minder brandbaar zijn.

Ook doet het rapport een aantal opvallendere aanbevelingen. Zo benadrukt het dat landen vaker moeten samenwerken met inheemse volkeren, die vaak al honderden jaren met het vuur leven, maar wiens kennis de laatste jaren soms naar de achtergrond is verdwenen. Daarnaast doen de auteurs de oproep om meer vrouwen aan te trekken in de nu nog door mannen gedomineerde brandbestrijdingswereld. Vrouwen gaan volgens onderzoek anders met risicomanagement om, en hun bijdrage zou ‘fundamenteel’ kunnen zijn op de weg naar ‘effectievere oplossingen’.

Lees ook:

Aardwetenschapper: Nederland ontbeert kennis over bosbranden

Het aantal natuurbranden in Nederland zal de komende jaren door klimaatverandering stijgen. Om met het vuur te leren leven, moet er volgens Cathelijne Stoof nog veel gebeuren.