De natuur gaat van dat schuiven met stikstof niks merken

Wat leveren de maatregelen die het kabinet woensdag aankondigde precies op? Hoeveel en waar kan er nu weer gebouwd worden? De provincies weten het nog niet, zij zijn druk aan het rekenen. In de Randstad zal de uitkomst niet positief zijn, dat is al duidelijk. En de marges zijn klein, ook dat staat wel vast.

De provincie Noord-Holland kondigde deze week al aan dat er weer drie vergunningen waren afgegeven voor bouwprojecten. Maar dat zijn projecten die geen enkele stikstoflast geven voor formeel erkende natuurgebieden, en de provincie kan niet zeggen of er snel meer vergunningen volgen. Ook Zuid-Holland weet niet of en wanneer er weer gebouwd kan worden.

Als het kabinet inderdaad de maximumsnelheid op snelwegen overdag verlaagt naar 100 kilometer per uur, kan de bouw in principe weer vooruit. Het RIVM en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) rekenden voor dat er dan in het komend jaar 75.000 huizen gebouwd kunnen worden.

Maar als de ramingen van deze twee adviseurs worden aangehouden, komen die woningen niet in de Randstad te staan. 100 kilometer per uur levert daar nauwelijks winst op. Minder stikstofuitstoot door het verkeer, en dus ruimte voor bouwprojecten, komt er in het noorden, oosten en zuiden van het land. In de Randstad blijft de stikstofuitstoot te groot om nieuwe vergunningen voor bouwprojecten te rechtvaardigen.

Het vrachtverkeer - de grote vervuiler - rijdt toch al nooit 130

Dat je meer kunt bouwen als je langzamer gaat rijden, is sowieso wonderlijk. De limiet op snelwegen verlagen van 130 naar 100 heeft een flink effect op de uitstoot van CO2, maar doet bijna niets met de uitstoot van stikstof. Eén reden is dat de belangrijkste verkeersbron van stikstof, vrachtverkeer, toch al nooit 130 rijdt.

Dit is precies de ruimte waarin het hoog oplopende politieke debat zich afspeelt: het vrijwel niets. Want 100 in plaats van 130 kilometer verlaagt de stikstofuitstoot van het verkeer met welgeteld 0,3 procent. Dat is weinig. En bovendien: de totale stikstofbelasting van natuurgebieden komt voor slechts 6 procent op conto van het verkeer. De natuur gaat van die snelheidsverlaging dus niets merken.

De bouw wel. Omdat die in dezelfde marge opereert. De bijdrage van bouwprojecten aan de stikstof-last van natuurgebieden is minder dan een procent. Dus als er elders, op de snelweg bijvoorbeeld, een beetje minder wordt uitgestoten, is de bouw al snel uit de brand. Hier wordt dus een snipper van het stikstofprobleem ingenomen (op de snelweg) en weer uitgedeeld (aan de bouw).

Met de maatregelen die het kabinet overweegt voor de landbouw, zoals aangepast veevoer en het opkopen van bedrijven van varkenshouders, zou een grotere snipper worden binnengehaald. Maar ook dan is de winst op korte termijn nog bescheiden. Het effect is weliswaar negen keer zo groot als dat van de 100 kilometer, becijferen RIVM en PBL. Maar nog altijd gaat het dan om enkele procenten van de totale stikstofuitstoot door de landbouw.

Lees ook:

De ergste stikstofpijn voor de coalitie moet nog komen

Stikstof is veruit het moeilijkste dossier voor het kabinet. En de pijn wordt nog veel erger. Als het nu al zo’n moeite kost, hoe moet dat dan bij volgende maatregelen?