De hospita moet terug in de Amsterdamse strijd tegen de woningnood

Amsterdam wil de hospita terug. De stad zit met een schreeuwend tekort aan woonruimte, en met alleen maar nieuwbouw zal het voorlopig bij lange na niet lukken om dat weg te werken. Daarom moeten de woningen die er zijn, beter benut worden. Bijvoorbeeld door te stimuleren om één huis door meerdere mensen te laten bewonen.

Het is het opvallendste onderdeel van de ‘Amsterdamse Aanpak Volkshuisvesting', een plan dat wethouder Zita Pels (GroenLinks) maandag naar de gemeenteraad stuurt. “De crisis is diep, kijk alleen al naar het aantal dakloze mensen”, licht zij toe. “We hebben meer woningen nodig, ja. Maar ook: meer woonplekken.”

Daarom wil Pels de drempels wegnemen voor wie met meerdere mensen één woning wil betrekken. Zoals de hospita die een kamer overheeft en die wil verhuren – een tijd geleden dé manier voor studenten om hun eerste onderdak in Amsterdam te vinden.

“Maar we horen het ook over andere doelgroepen”, zegt Pels, die een serie gesprekken met inwoners van de stad voerde, voordat ze haar aanpak op papier zette. “Ouderen die met een paar vrienden willen wonen, bijvoorbeeld. Het aantal alleenstaanden in de stad groeit. Eenzaamheid dreigt – en niet alleen onder ouderen, bleek wel tijdens de coronacrisis. Ik denk dat samen een woning delen voor veel mensen een uitkomst biedt. Ook voor statushouders.”

Overlast door ‘verkamering’ voorkomen

Daarvoor moeten wel een aantal hindernissen uit de weg geruimd worden. De regels rond de kostendelersnorm (waardoor mensen in de bijstand gekort worden op hun uitkering als ze met meerdere volwassenen in één huis wonen) zijn al versoepeld. AOW-regels staan nog wel in de weg. Pels wil met het kabinet in gesprek over een experiment waarin die drempel weggenomen wordt.

Daarnaast is het ook lastig dat elke bewoner nu nog een eigen huurcontract moet hebben. “Die verplichting is ooit ingevoerd om problemen te voorkomen voor onderhuurders zonder contract als een hoofdhuurder vertrekt”, legt Pels uit. “Maar verhuurders zien er een belemmering in, bijvoorbeeld omdat contracten dan op verschillende momenten aflopen.” Pels wil nagaan hoe die drempel kan verdwijnen terwijl de rechten van huurders geborgd blijven.

Andere steden zijn juist huiverig voor ‘verkamering’, vanwege de vrees voor overlast als te veel studenten of arbeidsmigranten op een kluitje wonen. “Maar we blijven quota hanteren om te grote concentraties van kamerverhuur, en dus overlast voor omwonenden, te voorkomen”, zegt Pels.

‘Amsterdam zit op slot’

Dit woningdeelbeleid is één onderdeel van Pels’ aanpak. “Amsterdam zit op slot”, stelt zij. “Alleen mensen met veel geld komen er nog in, én de kwetsbaarste urgent woningzoekenden. Het gevolg is dat het aandeel Amsterdammers met een middeninkomen gekrompen is tot 17 procent. Terwijl dat vaak de mensen zijn die de stad keihard nodig heeft. Leraren, verpleegkundigen, politiemensen.”

Het plan van minister Hugo de Jonge (volkshuisvesting) om de vaak torenhoge huren in de vrije sector aan banden te leggen, gaat Amsterdam helpen, verwacht Pels. Wel moet dan gezorgd worden dat woningen die weer betaalbaar worden voor mensen met een middeninkomen, ook echt aan die groep verhuurd worden. Pels wil dat verhuurders in de toekomst een vergunning nodig hebben waarin dat een voorwaarde is.

Minstens zo nijpend is het tekort aan woningen in de sociale huursector (met een huur tot 808 euro per maand). “Ter illustratie: in 2021 wezen woningcorporaties zes- à zevenduizend woningen aan nieuwe huurders toe”, licht Pels toe, “maar slechts 23 daarvan gingen naar mensen die niét onder een Amsterdamse voorrangsregeling vielen. Heel veel mensen met een laag inkomen vallen dus buiten de boot.”

Vandaar dus de noodzaak van nieuwbouw en ook van woningdelen. Pels vraagt woningcorporaties ook te stoppen met het verkopen van sociale huurwoningen – iets wat corporaties de afgelopen jaren ruimschoots deden om geld vrij te spelen voor investeringen in nieuwbouw. “Het tekort is zó groot. Laten we zuinig zijn op wat we hebben, zeker omdat nieuwbouw ingewikkeld is geworden nu de economische omstandigheden niet meezitten.”

Lees ook:

Wooncrisis? Vierkante meters genoeg, maar ze worden niet goed benut

De wooncrisis kan opgelost worden met nieuwbouw, maar ook met het beter benutten van bestaande woningen, stelt kenniscentrum Platform31.