De Hondsbossche Zeewering, een dijk met een roemrucht verleden
Kilometers vreten is niet altijd voor iedereen weggelegd; naar buiten gaan wel. Monica Wesseling verkent ommetjes die perfect bereikbaar zijn met openbaar vervoer. Weergaloze tochtjes van luttele kilometers.
Het is zo’n dag waarop Ruysdael zich zou verkneukelen. De lucht vol zwart en grijs, jagend en met Jacobsladders, het helm wuivend in de wind.
Het was een moeizame zomer, zonder natuur of echt naar buiten. De ledematen werkten niet mee. Zwaarmoedigheid lag op de loer, maar nu is de tijd gekomen. Een eind aan het geknies, op naar de vogels, het zilte nat, de wolkenluchten, de wind. Naar de Hondsbossche Zeewering. Een stevige dagtocht kan het nog niet worden, maar ach; schoonheid gaat niet per strekkende meter en al in het kleine stukje tussen bushalte en duin, overal ontdek ik weer kleur. Het geel van teunisbloem en kruiskruid, het roze van reigersbek, het wit van duizendblad en kamille en zelfs het paars van slangenkruid. Zandzegge streept en breekt het zand en her en der doet zeeraket een poging nog aanwezig te blijven.
Dijk met roemrucht verleden
De dijk op, die wering die altijd al tot de verbeelding sprak en dat, gezien de recente ingrepen, ook zal blijven doen. Een dijk met een roemrucht verleden. Na eeuwen van overstromingen, zandsuppletie, slaperdijken en paalwerken werd de kust ter hoogte van Camperduin in 1880 van een basalten wering voorzien om twee eeuwen later op Deltahoogte te worden gebracht.
Maar de zee steeg door, de angst groeide, maar gelukkig ook het natuurbesef. Dus werd besloten om deze ‘zwakke schakel’ in de kustverdediging op een min of meer natuurlijke manier te versterken. Voor en op de kust werd 35 miljoen kubieke meter zand gestort. Aan stroming en wind de taak het zand landinwaarts te brengen en zo de duinendijk te verhogen.
En met de waterwerken werd ook natuur gearrangeerd. Mensengroen: planten en dieren gedirigeerd volgens vooropgezette plannen. Natuur die tegelijkertijd geruststelt én verontrust. De planten en dieren kwamen, zoals gevraagd, en namen zoals zo vaak genoegen met compensatie. Schelpeneilandjes van bagger in plaats van kale verlaten stranden, in rijen geplant helm en asfalt met zandzegge omkleed als vervanging van natuurlijke duinvorming.
Georkestreerde natuur
Georkestreerde natuur, maar toch zo mooi. Het zand goudgeel, de grassen groen, de lucht vol knutterende kleine vogels. Ze dansen en lijken bijna blijmoedig op weg naar verre oorden. Hoe kan een mens bij zoveel levenslust onberoerd blijven?
Het voetpad op. Nog wat aarzelend en niet gezwind, maar ook in meters in plaats van kilometers kan genoegen schuilen. Vergezichten zijn overal; schoonheid ook in het detail. Een bord kondigt (vergeefse) veegpogingen aan en een verse paardedrol die zelfs aangenaam geurt. Vervreemdend is het wel, deze Hondsbossche dijk. De natuur geometrisch gerangschikt met paden en betonblokken en wiekende windmolens op de achtergrond. Op de dijk staat een man trots - als ware het zijn verdienste - aan twee vrouwen te vertellen dat er voor de dijkverzwaring miljoenen kuub zand is aangevoerd.
Bezet
Het bankje op de dijk is bezet door twee vrouwen die al snel besluiten dat er voor mij ook nog ‘wel plaats in de herberg’ is. Twee kletsenden worden er drie en gezamenlijk roemen we het hier en nu.
Een doorsteek brengt uitzicht op de eeuwenoude Harger- en Pettemerpolder met daarin De Putten, een ‘waterpartij’ ooit ontstaan door kleiwinning. Om de bij de ingrepen aan de dijk verloren gegane stenige natuur (de basaltblokken) te compenseren, is in De Putten met ‘geotubs’ en schelpen een ring met schelpeneilandjes aangelegd, van elkaar gescheiden door water en sliblaagten.
Natuur waar vogels van houden. Want koud waren de graafmachines verdwenen of de eerste grote sterns dienden zich aan, vol broedlust en zin de kale grond in gebruik te nemen. Dit jaar broedden er meer dan tweeduizend paren plus honderden visdiefjes en zelfs twintig paar dwergsterns.
Vogels tonen zich dankbaar
De sterns zijn grotendeels weg, maar ook vandaag tonen de vogels zich dankbaar. Glurend vanuit de berm langs De Putten - de voorbij zoevende auto’s voor lief nemend -ontdek ik tureluurtjes, groenpootruiters, scholeksters, slobeenden en meeuwen. Smienten fluiten vanaf het water terwijl vier meerkoeten als zo vaak onenigheid lijken te hebben. Het zeekraal kleurt herfstrood, boven de polder zwermen grote groepen kieviten en goudplevieren. Hoe groots klein kan zijn.
De Putten zijn mooi, maar zee, zand, zilt en helm misschien nog wel mooier en ik keer terug naar de dijk. Erop en erover, het strand op. Gewoon voor heel even. Ik hoor de zee zingen, raap schelpen, zee-egels en krabbenscharen en bewonder het geboetseerde zand. Een aalscholver met een vis vliegt naar zee alsof hij hem liever wil ruilen, een meeuw peutert een zwaardschede open, de wind blaast.
Een eerste echte om buiten. Terug bij de vogels, de luchten en de wind. Vertrouwd en hoopgevend.
Hondsbos
De naam Hondsbossche Zeewering is gestoeld op een bos dat hier in heel vroeger tijden moet hebben gestaan. Groot was het niet; slechts één hond (hont) oftewel 0,1 hectare.
Route
Eigenlijk is het niet nodig een route uit te stippelen; doe gewoon wat je goed lijkt. Bijvoorbeeld: vanaf de bushalte aan de Hondsbosscheweg (bus vanaf Alkmaar) naar zee lopen. Rechtsaf voetpad op. Iets voorbij de tweede strandafgang kun je rechtsaf een doorsteek door de duinen maken. Dat biedt al mooi zicht op De Putten. Om de vogels beter te bekijken daal je de trap af en steekt via het parkeerterrein de weg over. Aan de overzijde in de berm linksaf. Terug kan op dezelfde wijze of via het binnendijkse fietspad.
Er komen: bus vanaf NS Alkmaar naar de Hondsbosscheweg in Schoorl (elk half uur). Parkeren bij strandopgang. Op of nabij strand is altijd wel horeca geopend.
Korter kan ook. Drentel gewoon wat. De wind blaast overal. Genoegen gaat niet per strekkende meter.
