De Hollandse binnenvaart zoeft straks op batterijen

Nog even en dan vaart de Tesla van de binnenvaart over de Hollandse rivieren en kanalen. Tenminste, als het aan het bedrijf PortLiner uit Huissen ligt. Dat werkt aan de bouw van tien grote containerschepen en vijf kleine bulkschepen die volledig elektrisch worden aangedreven.

De eerste schepen zullen naar verwachting al in het tweede kwartaal van het nieuwe jaar hun eerste vaart maken op het Wilhelminakanaal, zegt directeur Ton van Meegen. “Maar pin me niet vast op een precieze datum. Er moeten eerst laadpunten komen. Vergelijk het maar met een Tesla. Als je niet kunt laden, kun je niet rijden. En dus ook niet varen. Maar er wordt hard aan gewerkt. Als de energieleveranciers groen licht geven kunnen we varen.”

Het is de bedoeling dat de eerste lijndienst met elektrische containerschepen tussen Tilburg en Rotterdam zal varen. PortLiner ontwikkelt zowel de schepen als de technologie voor de batterijen die de schepen aandrijven. Met het project is 100 miljoen euro gemoeid, waarvan zo’n 12,5 miljoen is verkregen uit diverse (EU) subsidies.

De elektrische schepen hebben de capaciteit om 280 containers te vervoeren. Volgens Van Meegen kan de elektrische krachtbron die klus gemakkelijk aan. “Dit type schip zou ongeveer 4000 ton aan lading kunnen hebben. Dat gaat met de ‘ouderwetse’ containerschepen met motoren die twee keer 800 pk leveren. Ons schip levert 650 kilowatt per batterij, dat staat gelijk aan ongeveer twee keer 900 pk.”

Ook het bereik is geen struikelblok, zegt Van Meegen, die ook andere types elektrische schepen ontwerpt, zoals kleine cruiseschepen. Met vier zogeheten batterijcontainers aan boord kunnen de schepen minimaal 24 tot 36 uur varen.

Terugdringen uitstoot

Volgens PortLiner kunnen de schepen straks duizenden vrachtwagens vervangen, waarmee de CO2-uitstoot in de logistiek flink wordt teruggedrongen. Van Meegen vindt dat geen kwestie van ‘kunnen’, maar van ‘moeten’. “Het terugdringen van de uitstoot is een verplichting die Nederland met het klimaatakkoord van Parijs is aangegaan. Dus dit is gewoon iets wat voor 2050 een feit moet en zal zijn.”

Toch zal er nog veel water door de rivieren stromen voordat de hele Nederlandse vloot geëlektrificeerd is, benadrukt Van Meegen. “Als alle Nederlandse bulk- en containerschepen voor de binnenvaart elektrisch zijn, staat dat gelijk aan het energiegebruik van 5,2 miljoen huishoudens. Dus is er is nogal wat te doen.”

Zelfstandig varen

De schepen van PortLiner hebben nog wel schippers aan boord, maar zijn voorbereid om zelfstandig te varen. Autonoom varen is nu nog verboden.

Binnenvaartpionier Remco Pikaart denkt al verder vooruit. Hij loopt met zijn containerschipbedrijf Shipping Factory voorop als het aankomt op vernieuwingen. Hij onderzoekt hoe je met kunstmatige intelligentie de vloot semi-autonoom kunt laten varen. Daarvoor werkt hij samen met big-databedrijf Xomnia in de joint-venture Shipping Technology. Het gaat om zogenaamde ‘machine learning’ data, waarbij algoritmes het gedrag van een fysieke kapitein als het ware imiteren. Pikaart: “Om het verdienmodel voor de binnenvaart toekomstbestendig te maken, moet er straks gevaren worden met een gereduceerde bemanning met minder werkdruk. Dat zal zijn met autonome of semi-autonome schepen.”

Of dat allemaal elektrische schepen zullen zijn, of hybride schepen, durft Pikaart niet te voorspellen: “Het is afwachten hoe zich dat ontwikkelt. Maar dat ze er komen is een feit.”

Pikaart, die ook bestuurslid is van de branchevereniging voor de binnenvaart, Koninklijke BLN-Schuttevaer, merkt dat Nederlandse schippers open staan voor smart shipping. “Hoewel de binnenvaart zo ongeveer het braafste jongetje van de klas is als het gaat om uitstoot, is de sector druk bezig met verduurzaming. Het zal gefaseerd gaan, maar als het betaalbaar is, dan zijn de schippers er klaar voor.”

Lees ook:

Geduld is een schone zaak als het gaat om elektrisch vliegen

Als auto’s, fietsen en boten elektrisch kunnen worden aangedreven, moet het voor lijnvliegtuigen ook te doen zijn, denkt easyJet.

Nieuwe batterij kan de doorbraak van elektrisch vliegen versnellen

Elektrische fietsen en elektrische auto’s zijn inmiddels realiteit, elektrische bussen beginnen op de weg te verschijnen en elektrische vrachtwagens zullen niet lang meer op zich laten wachten. Wat nog een hele uitdaging lijkt, zijn elektrische vliegtuigen die groot genoeg zijn voor 100 of meer passagiers en verder kunnen vliegen dan van Amsterdam naar Eindhoven.