Stikstofcrisis
Brabant gaat op slot om de natuur te laten overleven
Door de slechte staat van de natuur moet Brabant rigoureus ingrijpen. Geen enkel project met een stikstofeffect krijgt nog een vergunning. Ook niet als de extra stikstofneerslag elders wordt gecompenseerd.
‘Brabant moet niet op slot komen te zitten.’ Met die uitspraak benadrukte met name de VVD in Noord-Brabant telkens het belang van strengere stikstofregels voor boeren. De vrees van de liberalen komt nu toch uit. Het provinciebestuur heeft in allerijl een dik slot op de vergunningverlening gezet. De Brabantse natuur is er zo slecht aan toe dat er geen andere optie meer is.
Dat Noord-Brabant een fors stikstofoverschot heeft, is al jaren bekend. De provincie kondigde nota bene al in 2017 – voor de landelijke crisis – een strenger stikstofbeleid voor boeren aan. Het Brabantse beleid was er voorheen juist op gericht vergunningen te kunnen blijven verlenen. De provincie benadrukte daarbij het belang van ‘extern salderen’. Daarmee kan een project dat extra stikstof oplevert toch een vergunning krijgen als elders een stikstofbron verdwijnt.
Dat mag vanaf nu dus niet meer. De acute aanleiding: de ‘natuurdoelanalyses’, die de provincie liet opstellen. In het kader van het landelijke stikstofbeleid moeten provincies de staat van hun natuur uitgebreid in kaart brengen. Daarbij gaat het overigens juist niet alleen over stikstof. Ook zaken als droogte, waterkwaliteit, beheer en recreatiedruk wegen mee. De analyses laten zien hoe beschermde soorten en leefgebieden ervoor staan.
Alle gebieden verslechteren
Het antwoord laat zich kort samenvatten: niet best. Dat komt met name door verdroging en door de verzuring en vermesting die het teveel aan stikstof in de bodem veroorzaakt. In de vijftien beschermde Brabantse natuurgebieden is de situatie bovendien aan het verslechteren. Beschermde soorten en leefgebieden zijn in die gebieden niet in stand te houden.
Nu die kennis er zwart op wit is, zegt gedeputeerde Hagar Roijackers (GroenLinks, natuur), kan de provincie wettelijk maar één ding doen. En dus zijn plannen en projecten die de natuur verder aantasten voorlopig onbespreekbaar. Dat betekent concreet dat elke extra stikstofneerslag in de natuur taboe is. “Dit besluit is onontkoombaar. We nemen dat niet op een achternamiddag: we hebben er heel erg stevig juridisch advies over ingewonnen.”
Zélfs als die natuurschade wordt gecompenseerd door middel van extern salderen. Zolang de staat van de natuur het niet toelaat, mag elders weggenomen stikstof niet worden ingezet om een ander project mogelijk te maken. Juridisch gezien moet die vermindering worden gebruikt om de noden van de verslechterende natuur te lenigen.
Tijdelijk, maar voor hoelang?
De gevolgen van het besluit zijn ingrijpend, aldus de provincie. “Het is een medaille met twee erg vervelende kanten”, zegt Roijackers, verwijzend naar de beroerde staat van de natuur én de stop op vergunningen. “De situatie is tijdelijk, maar hoelang die aanhoudt en wat de precieze gevolgen zijn, is nog niet te zeggen.” De negatieve trend in de natuur is in elk geval niet in een namiddag te keren, bevestigt ze.
Noord-Brabant is niet de eerste provincie die vergunningverlening via extern salderen onmogelijk maakt. Andere provincies deden dat al, maar voerden daar andere redenen voor aan. Zij vreesden bijvoorbeeld dat een run op de stikstofruimte van veehouders. De meeste provincies werken op dit moment nog aan natuurdoelanalyses. Die moeten zij voor 1 juli indienen bij de nieuw opgerichte Ecologische Autoriteit. De kans bestaat dan ook dat andere provincies dezelfde conclusie als Brabant moeten trekken.
Lees ook:
Hoe pakt uw provincie het stikstofprobleem aan? Bekijk de kaart
2023 wordt een cruciaal stikstofjaar. De verschillen in aanpak tussen de provincies zijn groot. Hoe groot? Bekijk het op deze kaart.
