Albert Heijn schetst een te rooskleurig beeld van de herkomst van sinaasappelen
Een nieuwe dienst van Albert Heijn laat zien waar de sinaasappelen voor sap vandaan komen. Die blijken ook afkomstig van een plantage waar de plukkers worden uitgebuit.
Met een nieuwe dienst op de site van Albert Heijn kun je precies zien welke wereldreis je flesje huismerksap heeft gemaakt. Trouw probeerde deze zogenoemde ‘blockchain-app’ uit en kwam uit bij een sinaasappelplantage in Brazilië, waar arbeiders in een voormalig kippenhok moesten slapen. Ze waren onder valse voorwendselen tewerkgesteld en kregen te weinig loon. In de app zie je opgewekte plukkers, maar daarachter schuilt een andere wereld.
Albert Heijn koopt sinaasappels bij multinational Louis Dreyfus Company in Brazilië, die vele plantages heeft. Sinds enkele dagen is de herkomst van het sap te zien dankzij een code op de fles. Code 1738540 leidt onder meer naar plantage Santa Angela, oogstperiode augustus 2017.
Geronseld
In Brazilië bleek donderdag dat Louis Dreyfus van de arbeidsrechter in totaal 143.000 euro moet betalen aan 34 voormalige werknemers van deze plantage. Door tussenpersonen waren zij in noordelijke deelstaten geronseld om in het zuiden te werken. Ze verbleven in onveilige en onhygiënische bouwsels zonder bedden of water en kregen minder geld dan beloofd. De arbeiders hebben recht op compensatie, achterstallig salaris en vergoeding van reiskosten naar huis.
App-gebruikers zien alleen een foto van de boerderij. Ook staat vermeld dat alle plantages het keurmerk Rainforest Alliance hebben. Tussen de ‘sappige details’ wordt niet duidelijk of de plukkers een leefbaar loon krijgen.
Het Braziliaanse openbaar ministerie was de zaak begonnen na een inval op de plantage in 2013. De afgelopen jaren zijn de omstandigheden voor sinaasappelplukkers niet verbeterd, zegt onderzoekster Gisela ten Kate. Vorig jaar schreef zij het rapport ‘Sap met een bittere nasmaak’ voor Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen. Plukkers verdienen een euro per uur en maken lange dagen.
Ten Kate vindt het positief dat Albert Heijn de herkomst van de sinaasappels openbaart. Ze ziet dit als de eerste stap. “Albert Heijn moet zich ook verantwoordelijk gaan voelen voor de mensen in die keten”, zodat arbeiders een leefbaar loon krijgen. Dat is een belangrijk thema in het levensmiddelenconvenant dat Albert Heijn sinds juni ondersteunt.
Uitgeperst
In de app roept Albert Heijn klanten op om video’s of foto’s in te sturen voor de Braziliaanse plukkers. Die worden verwerkt in de video met veiligheidsinstructies die de plukkers gewoonlijk te zien krijgen als ze in de bedrijfsbus naar hun werkplek gaan. ‘De plukkers zijn heel benieuwd wie uiteindelijk hun sinaasappelsap drinkt!’ schrijft Albert Heijn. Minder leuk voor de plukkers is dat ze de tijd die ze in de bus doorbrengen niet langer uitbetaald krijgen. Dat komt door een Braziliaanse wetswijziging.
Fairfood, dat eerder de blockchain van kokosnoot en koffie introduceerde, noemt de app van Albert Heijn goed nieuws, omdat die inzicht geeft in de productieketen. Lonneke van Genugten: “Maar de volgende stap is dat je ziet of de plukkers worden uitgeperst.”
De grote spelers op de Braziliaanse sinaasappelmarkt zijn de afgelopen jaren meermalen beboet voor onderbetaling en veiligheidskwesties. Louis Dreyfus en twee concurrenten schikten in 2016 voor 88 miljoen dollar in een kartelzaak. Jarenlang zouden ze de prijzen hebben gedrukt, met grote gevolgen voor de boeren en plukkers.
Louis Dreyfus zegt dat hij de uitspraak van de arbeidsrechter nog niet heeft ontvangen en dat hij aan alle wetgeving voldoet. Albert Heijn zegt op vragen van Trouw bewust te hebben gekozen voor sap met een keurmerk, om de productieketen te verbeteren. Ook stelt AH dat de plukkers meer verdienen dan het Braziliaanse minimumloon.
Lees ook:
De lange reis van een sinaasappel naar de fles
Waar komt sinaasappelsap vandaan? Albert Heijn brengt de reis van zijn huismerk-jus in kaart. Andere producten volgen.
