Actiegroep wil dat overheid álle stikstofuitstoot van luchtvaart meldt

In arren moede dan maar naar de Europese Commissie. Met een klacht op Europees niveau wil SATL, een verzameling actiegroepen tegen overlast door de luchtvaart, minister Mark Harbers van infrastructuur dwingen om álle stikstofuitstoot door de luchtvaart te melden, en niet alleen wat er vrijkomt bij het opstijgen en landen van vliegtuigen.

Tot nu toe heeft Harbers’ ministerie steeds geweigerd de emissies mee te rekenen van toestellen die hoger vliegen dan 3000 voet (ruim 900 meter). Dat maakt uiteraard een groot verschil. In de cijfers die Nederland aan de Europese Unie rapporteert zorgt de luchtvaart voor ruim 1 procent van alle stikstofuitstoot. Als álle vliegverkeer wordt meegeteld, komt dat uit op zeker 10 procent.

Op zich is het niet geheel onbegrijpelijk dat Harbers eraan vasthoudt om alleen de zogeheten LTO-emissies (landen, taxiën, opstijgen) te melden. Daarvan is zeker dat een redelijk deel in Nederland neerslaat. Van uitstoot hoog in de lucht staat dat niet vast. “Jaren geleden al kreeg ik van een ambtenaar te horen: ‘Ach, die stikstof waait wel naar Polen’”, zegt Leon Adegeest van SATL. “Maar die stikstof van de Nederlandse luchtvaart slaat sowieso ergens neer. En wij krijgen de stikstof uit Engeland.”

Mailwisseling geeft actiegroepen gelijk

Hoe dan ook, betoogt SATL, Nederland is gewoon verplicht alle stikstofuitstoot aan de EU te rapporteren. De zogeheten NEC-richtlijn schrijft dat voor. Harbers’ voorgangster Cora van Nieuwenhuizen begon dat al in 2019 te ontkennen en ook Harbers houdt vol dat het niet hoeft. Ook na een mailwisseling van SATL met het EU-orgaan dat zorgt voor het uitvoeren van die richtlijn, waarin die verplichting bevestigd wordt. Die NEC-commissie liet zelfs weten dat ze Nederland op die plicht zal wijzen.

Dat was eind 2019. Bijna alle EU-landen rapporteren al jaren de LTO-emissies én de uitstoot van de cruise-fase, maar Nederland doet dat nog steeds niet, net als Litouwen en Slovenië. Op grond van de cijfers van al die andere landen is simpel te schatten hoeveel uitstoot Nederland daarmee ongemeld laat. De LTO-fase is goed voor gemiddeld 1,1 procent en de cruise-fase voor 8,9 procent van alle uitstoot van een land. Dat zal voor Nederland niet heel anders zijn.

Onderzoek aan de TU Delft dat afgelopen zomer openbaar werd, komt op min of meer vergelijkbare verhoudingen uit: door emissies boven de 3.000 voet niet mee te nemen blijft 70 tot 90 procent van de stikstofdepositie die de luchtvaart veroorzaakt buiten beeld. Ook de commissie-Remkes wees er in een van haar stikstofadviezen al op dat het meerekenen van de cruise-fase tot veel hogere cijfers zou leiden. Maar Remkes keek naar depositie in plaats van emissies, en dat levert voor de luchtvaart een gunstiger beeld op.

Weinig fiducie in Harbers’ belofte

Het RIVM gaat zich nu buigen over een methode om ook de emissies boven de 3000 voet inzichtelijk te maken, schreef minister Harbers uiteindelijk in december aan de Tweede Kamer. Maar Adegeest heeft ‘weinig fiducie’ in die belofte, zegt hij. Met een klacht bij de Europese Commissie wil hij de druk vergroten, ook al duurt het waarschijnlijk lang voor dat dat effect heeft. “Maar die klacht is ook bedoeld om de politiek wakker te schudden.”

Actiegroep Schipholwatch waarschuwt ook stikstofminister Christianne van der Wal. Schiphol denkt dankzij de aankoop van de stikstofrechten van twaalf boerderijen eindelijk de vereiste natuurvergunning te kunnen binnenhalen. Maar gezien de omvang van de uitstoot kan het verdwijnen van die twaalf boeren met hun koeien nooit genoeg stikstofruimte opleveren, stelt Schipholwatch. “Desnoods gaan we dit verhaal ook uitleggen aan de rechter.”

Lees ook:

Met de stikstofdeals van Schiphol is de discussie nog niet beslecht

Schiphol denkt een natuurvergunning te kunnen krijgen nu het stikstofrechten gekocht heeft van boeren. Tot ongenoegen van de Tweede Kamer. Die debatteert er woensdag over.