Zonder tegenspraak kunnen Hilversumse haantjes jarenlang hun gang gaan

De apenrots van NOS Sport is weer een voorbeeld van een giftige werkcultuur in medialand. Na de mannen die elkaar de hand boven het hoofd hielden bij grensoverschrijdend gedrag bij The Voice of Holland en de overspannen werkomgeving bij De Wereld Draait Door door de tirannieke leiderschapsstijl van Matthijs van Nieuwkerk, blijken er ook bij NOS Sport mensen te werken die zich jarenlang grensoverschrijdend konden gedragen. Hoe kan het toch dat zo’n giftige cultuur jarenlang kan voortbestaan zonder dat er een haan naar kraait?

Thomas Bruning van de Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ) zegt dat de gebeurtenissen bij de NOS staan ‘voor een veel breder probleem in Hilversum’. Bruning pleit voor veiliger werkomstandigheden. “Dan gaat het om een open cultuur op de werkvloer, betere medezeggenschap en betere contracten.”

Ook mediahistoricus Bas Agterberg vindt dat het Hilversumse systeem het recept is voor een toxische omgeving. Eerder zei hij in Trouw dat het vooral gaat om de kijkcijfers, dus de drang om te scoren is hoog. Ook de tijdsdruk waaronder een programma wordt gemaakt speelt mee. “Zo’n mix zorgt ook in andere situaties snel voor hoogspanning.”

Er moet tegenmacht worden georganiseerd

De sleutel voor een gezonde werkcultuur zit volgens Janka Stoker vooral in het organiseren van tegenmacht. Volgens de hoogleraar leiderschap en organisatieverandering aan de Rijksuniversiteit Groningen moeten hogere bazen lagere bazen aanspreken op wangedrag. En precies dat gebeurde niet bij NOS Sport, blijkt uit het onderzoek van de Volkskrant. De hoofdredactie bestaat al bijna twintig jaar uit dezelfde personen en handelde niet, ondanks dat er signalen werden afgegeven. Zo schrijft Marijn de Vries in haar column in NRC dat ze meerdere keren bij leidinggevenden heeft geklaagd over ongepast gedrag van een vaste medewerker, maar dat die er niet op werd aangesproken.

Ook oud-presentatrice Aïcha Marghadi kreeg geen steun van leidinggevenden vertelt ze in het artikel in de Volkskrant. In totaal sprak de krant met 32 medewerkers, oud-medewerkers en andere betrokkenen van NOS Sport die vertelden dat er al lange tijd een cultuur heerst waarin vrouwen zich onveilig voelen en waarbij meldingen van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag niet serieus worden behandeld.

Geen maatregelen

Een van de redactieleden die met naam werd genoemd in de Volkskrant is Tom Egbers. De presentator legde het aan met een 22-jarige stagiaire, die hij net zo lang lastigviel tot zij viel voor zijn avances. Nadat de affaire werd beëindigd, escaleerde de situatie en begon Egbers de vrouw te pesten. In het bijzijn van meerdere collega’s noemde hij haar “de as van het kwaad”, “het vergif” en “serpent”. Eind 2009 doet de medewerker melding van de situatie bij de hoofdredactie, maar die trof geen maatregelen.

Inmiddels heeft de hoofdredactie van NOS Sport laten weten ‘op termijn op te stappen’. Niet per direct, want dan zou de continuïteit van de programma’s in gevaar komen. Volgens de Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen zou het beter zijn als de NOS Sport hoofdredactie wel direct het veld zou ruimen. Dat zei voorzitter Inge te Brake vandaag in het NOS Radio 1 Journaal.

Mores, het landelijke meldpunt voor grensoverschrijdend gedrag in Nederlandse culturele en creatieve sector is al sinds gisteren onbereikbaar. Janke Dekker liet eerder weten tijdelijk terug te treden als voorzitter, maar dat er geen connectie was met de geruchten over het grensoverschrijdende gedrag van haar man, Tom Egbers. Ook is het onduidelijk of Egbers positie als presentator van Studio Sport nog houdbaar is, NOS Sport heeft al wel laten weten dat de presentator vanavond niet te zien is.

Lees ook:

‘Eigenlijk is Van Nieuwkerk ook een slachtoffer van het systeem’

Met DWDD maakte Matthijs van Nieuwkerk een briljant tv-programma, maar achter de schermen was het vaak hommeles. Kun je de top bereiken zonder hufterig gedrag?