Zonder doel of bestemming ronddobberen op de muzikale zeeën van Sarah Neutkens

What is Sarah Neutkens Thinking?
Sarah Neutkens/Alma Quartet
★★★

“Ik heb een hekel aan release-concerten”, was zo’n beetje het eerste wat componist en pianist Sarah Neutkens zei toen ze opkwam bij die van haar eigen nieuwe album What Is Sarah Neutkens Thinking? Ze wilde niet dat haar première ‘zo’n soort avond’ zou worden, waarbij iedereen opgeschoten loopt te doen.

Dat werd het ook niet, en dat is misschien wel tekenend voor haar muziek. Autodidact Neutkens zegt dat ze altijd schrijft vanuit gevoel, intuïtie en inspiratie. In andere woorden: haar composities zijn niet bedoeld als intellectuele moeilijkdoenerij. Neutkens’ werk draait om complexe emotie, maar die komt wel op een hele directe manier tot de luisteraar. Op What Is Sarah Neutkens Thinking? gaat de componiste op dezelfde voet verder als in haar eerdere werk.

Neutkens trapt de avond in haar eentje af achter de piano. Ze speelt ingetogen, meditatieve stukken. En dan niet meditatief in de zin van lekker afdwalen, maar juist op een manier die de aandacht stevig ankert in de akkoorden die Neutkens laat klinken. Elk akkoord wordt geëtaleerd, als een gevoel of kleur, onderzocht vanaf verschillende kanten. Gaandeweg de compositie worden die kleuren uitgediept, worden er nieuwe lagen aan toegevoegd.

Bewustheid van dat emotionele proces

Zelden wordt er een element geïntroduceerd dat radicaal breekt met het eerder geïntroduceerde emotionele palet. Toevoegingen zijn bijna altijd nieuwe perspectieven op het eerder geplante zaadje. Haar spel op de piano draait niet om virtuositeit, maar om bewustheid van dat emotionele proces.

Daarna wordt het stokje overgenomen door het Alma Quartet, dat Neutkens’ nieuwe compositie Bright Edge Deep speelt - een vijfdelig werk voor strijkkwartet. Een eenzame cello luidt het stuk in, en wordt één voor één bijgevallen door de overige strijkers.

De opening van Neutkens’ nieuwe compositie heeft een prachtig, intrigerend effect, wat de luisteraar lokt om steeds dieper het tapijt van herhalende motiefjes in te duiken. Het stuk is een soort zee van geluid waar de luisteraar op ronddobbert, zonder doel, zonder bestemming. Het tweede deel heeft datzelfde effect, maar de klankkleuren van met name de violen worden feller en heviger.

In het vervolg van Neutkens compositie verliest het stuk toch wat aan spanning. Dit komt misschien het meest doordat de delen allemaal dezelfde logica volgen: een eenzaam motief wordt ingezet, en aangevuld tot een zee van klank, waarna alles afbouwt en de compositie vervolgens weer eindigt als eenzaam motief. De emotionele eenheid van Neutkens’ composities is nog steeds krachtig, maar het voelt toch een beetje als een herhaling van zetten.

Het album ‘What is Sarah Neutkens Thinking?’ verscheen bij Universal.

Lees ook:

Componist en autodidact Sarah Neutkens: ‘Ik wil het leven helemaal uitkleden’

Sarah Neutkens maakt naam als componist van hedendaagse klassieke muziek en werkt daarnaast als model en beeldend kunstenaar. Ze is autodidact en brengt al haar werk in eigen beheer uit. ‘Cultureel ondernemerschap is voor mij niet: goed subsidievoorstellen kunnen schrijven’.