Zeer geestig en bij vlagen poëtisch quarantainedocument

Terwijl Nederland na stille maanden voorzichtig opengaat, is het heerlijk kijken naar ‘Toen wij de tijd hadden’. De Nederlandse dramaserie die vrij snel tijdens de intelligente lockdown van start ging, schetst mooi hoe die periode er voor velen uitzag.

Het creatieve collectief De Vandalen maakte een prachtige quarantaine-mozaïek-soap waar we in twintig afleveringen van zo’n veertien minuten zien hoe anderen dat doen: leven via schermen. Hannesend met telefoons en laptops, ringtones en chats, geeft een fijn uitwaaierende groep mensen (vooruit, veelal wit en stads) vorm aan een nieuw bestaan.

Intermenselijk verkeer op de vierkante millimeter

Dat betekent dat het drama zich afspeelt in close-ups: mensen kijken in de camera om contact te maken met andere mensen die in de camera kijken. En juist dat intermenselijk verkeer op de vierkante millimeter levert geweldige momenten op.

Neem het open gezicht van twintiger Sandy (Vandaal-scenariste Elène Zuidmeer) die haar dagen vult met onlinedaten: het is gemáákt voor sociale nieuwsgierigheid. Haar scènes met wijn, gegiechel en dans spatten van camerazekerheid.

Het is sowieso wel duidelijk dat deze generatie handig is met onlinestories. Bilal decoreert zijn geïmproviseerde vlog ‘Koken met Bilal’ losjes met visuele effecten. Drie zussen ruziën in split­screen alsof ze nooit anders hebben gedaan. Het gemak met de camera is groot. Tegelijkertijd zie je in hun ogen de onrust en fomo-paniek (fear of missing out) over een leven met opgelegde grenzen.

Andersom werkt het bij de ouderen. Paul (Peter Bolhuis) klungelt met Skype, maar hervindt zijn stem bij een oude vlam. Een oma die gedichten uitwisselt met haar kleinzoon is de ontspanning zelve. En één blik op Sandy’s levenswijze moeder (Anneke Blok) en je vindt troost.

De makers hebben vooral een vrolijke blik

Met hun scherpe dialogen, vlotte montage en bovenal de uitstekende acteurs gluren De Vandalen binnen bij tientallen Nederlanders tijdens een uitzonderlijke tijd die we ons allemaal zullen herinneren. Kijk er met weemoed op terug, of met afgrijzen: de makers hebben vooral een vrolijke blik. Een therapiesessie loopt vreselijk uit de hand. Een tienminutengesprek werkt niet met de onhandelbare leerling op de achtergrond.

En yoga via Zoom is niet voor iedereen weggelegd. Maar iemand anders vindt rust in schilderen met Bob Ross. Er bloeit een intercontinentale liefde op. Een baby wordt geboren. En een tiener jaagt iedere keer met onwaarschijnlijk flauwe grappen zijn mopperende vader de gordijnen in.

De serie eindigt nu, op het moment dat de binnenshuisfase grotendeels achter ons ligt. Hoe ziet de toekomst eruit, gaan we terug naar oud, of voorwaarts naar ánders? ‘Het leven is één grote hobbelige stuurpartij’ merkt iemand (met levenservaring) op.

Terwijl die vraag in de lucht hangt bezinnen De Vandalen zich op een tweede serie. Voor nu hebben ze een knap geproduceerd, zeer geestig en bij vlagen poëtisch quarantainedocument gemaakt. Toen zij de tijd hadden.

Te zien op devandalen.nl/toenwijdetijdhadden, of YouTube

In De Serie wordt iedere week een serie of podcast besproken die te zien is op tv, Netflix of ergens anders.