Yentl en De Boer winnen de Annie M.G. Schmidtprijs met een zachtmoedig antwoord op een klassieker

Kleinkunstduo Yentl en de Boer mocht maandagavond alweer voor de tweede keer de Annie M.G. Schmidtprijs in ontvangst nemen.

Tijdens een live-uitzending van het radioprogramma Kunststof riep de jury onder leiding van Jacques Klöters hun creatie Het is begonnen uit tot het beste theaterlied van het seizoen 2020. Daarmee staken Yentl Schieman en Christine de Boer onder anderen Flip Noorman, Lisa Loeb en Rosa da Silva naar de kroon.

Het is begonnen vormt een reactie op één van de grootste klassiekers uit het Nederlandse kleinkunstrepertoire: Het is over uit 1966, geschreven door de naamgeefster van de prijs, op muziek van Harry Bannink uiteraard.

In dat lied bezingt een vrouw het vertrek van haar echtgenoot, die haar verlaten heeft voor zijn maîtresse. De mengeling van woede, verdriet en jaloezie die dat oproept, komt het sterkst tot uitdrukking in de beroemde refreinregel ‘Ze mag ‘m hebben!’

Verwachtingsvol

Die ‘ze’ krijgt het woord in het veel zachtmoediger antwoordlied van Yentl en de Boer: “‘t Is begonnen, niet meer alleen / Maat 44 naast de deur, z’n mannengeur”. Hier geen woede, maar juist verwachtingsvolle vreugde, al schemert ook al gauw de onrust door – “Z’n doosje pillen op mijn plank / Geen idee wat hij mankeert” – even later omslaand in frustratie: “Nu zit je afwezig in je stoel / Geef het gewoon aan als er iets is”.

Als altijd klinkt de samenzang van De Boer en Schieman betoverend. Knap is ook hoe het duo erin slaagt hun lied iets volledig eigens te geven, zowel qua stijl als qua inhoud, terwijl Het is begonnen tegelijk in alles een perfecte pendant vormt van Schmidts evergreen. Een terechte winnaar.

Dat de Annie M.G. Schmidtprijs 2020 sommige andere genomineerden ook niet misstaan had, moet ook gezegd. Neem Flip Noorman. De jury nomineerde zijn heerlijk vlammende lied De Traditie, een harde aanklacht ­tegen alle mogelijke vormen van sociaal onrecht die in naam van ‘de traditie’ gelegitimeerd worden, van homohaat tot de goedkope arbeid die het westerse consumentisme mogelijk maakt.

Met zijn radicale teksten en ongepolijste garagerock-sound is Noorman al jaren een opvallende maker. Hij wijkt af van het keurige imago dat kleinkunst doorgaans heeft, maar dat pleit eerder in zijn voor- dan in zijn nadeel. Sinds het heengaan van Maarten van Roozendaal klonk het Nederlandse theaterlied zelden zo rauw en in your face.

Genoeg moois

Maar ook de rest van de shortlist bood genoeg moois. Omdat we verdergaan van zangeres en producer Eva van Manen is, net als De Traditie, een sterk geëngageerd nummer, over onder meer kolonialisme, maar wel met een meer lieflijke en hoopvolle toon: “Ik geloof in een land tussen oud land en nieuw land / waar we op weg zijn van nu af aan”.

De liefhebber van meer klassieke kleinkunst werd bediend door De begrafenis van de waarheid, opnieuw een geëngageerd lied. De immer strak dichtende Jan Beuving schreef het. Componist Tom Dicke voorzag zijn tekst van een aangenaam pompende melodielijn.

Rosa da Silva, winnares van het Amsterdam Kleinkunst Festival 2019, maakte het licht melancholische Als het zover is, over haar overleden moeder, samen met Daniël Lohues, wiens muzikale signatuur goed in dit lied te herkennen is.

Lisa Loeb, eerder deel van het inmiddels opgeheven cabaretduo Matroesjka, wist tenslotte het gevoel van depressie zowel tekstueel als muzikaal goed te vatten in Mijn Odyssee.

Geen van deze nummers zal voorlopig te beluisteren zijn op de plek waar ze voor bedoeld zijn: het theater. Dat geeft deze 29ste uitreiking van de Annie M.G. Schmidtprijs, ondanks het mooie repertoire, toch een wat bittere nasmaak.

Lees ook:

‘De liedjes komen veel harder binnen’

De coronacrisis veranderde het leven van musici en artiesten ingrijpend. De agenda’s werden leeggeveegd. Wat is hun plan B? Deel 6 van een serie: het muzikale cabaretduo Yentl en de Boer.