Wisten de Sacklers van de verwoestende gevolgen van hun medicijn?

Een serie zo woest makend en verdrietig stemmend dat je regelmatig op de pauzeknop moet drukken om bij te komen. Maar ook een serie die knap in elkaar zit en ondanks de complexe materie met een razende vaart voorbij trekt. Dopesick is het ongelofelijke verhaal van Oxycontin, de pijnstiller die de Amerikaanse familie Sackler steenrijk maakte, doordat die een extreem verslavend middel – tien keer sterker dan morfine – op de markt wist te krijgen als lichte pijnstiller.

Oxycontin wordt gezien als de oorzaak van de zogenoemde opioïdecrisis in Amerika, die de afgelopen twintig jaar naar schatting bijna 500.000 overdoses heeft veroorzaakt. Al jaren worden er rechtszaken gevoerd tegen de Sacklers, maar Oxycontin wordt nog steeds verkocht. Ook in Nederland.

Grotendeels op feiten gebaseerd

Een deel van de personages is fictief, maar de serie is verder grotendeels op feiten gebaseerd en heeft als belangrijke bron het boek Dopesick: Dealers, Doctors and the Drug Company that Addicted America van Beth Macy. De feiten moesten ook wel kloppen, want de Sacklers dreigen waar mogelijk met juridische stappen. Het scenario werd door advocaten van Disney letter voor letter doorgenomen.

Dopesick wordt verteld vanuit meerdere perspectieven en schakelt heen en weer in de tijd, waardoor je goed zicht krijgt op de omvang en de catastrofale gevolgen van deze misdaad. Michael Keaton speelt huisarts Samuel Finnix in een klein mijnstadje in het Appalachen-gebergte in Virginia, een man die zeer betrokken is bij het wel en wee van z’n patiënten. Vanwege het hoge aantal werkgerelateerde blessures koos Purdue Pharma het gebied uit om Oxycontin voor het eerst uit te rollen. Inmiddels staat het bekend als ‘ground zero’ van de opioïdecrisis. Doordat de serie zich in eerste instantie richt op het alledaagse leven van Finnix’ patiënten, komt het later des te harder binnen wanneer de situatie escaleert.

Apart label

Hoe kon de situatie zo escaleren? Cruciaal in het spel van Purdue Pharma was dat men van de Amerikaanse Food and Drug Administration een apart label los wist los te peuteren, dat stelde dat Oxycontin een lichte pijnstiller was. Hoe dat spel precies in elkaar zat, is een van de centrale vragen in Dopesick. Het is een mysterie dat langzaam ontrafeld wordt door DEA-agent Bridget Meyer (Rosario Dawson) en, apart van haar werkend, twee medewerkers van de hoofdaanklager van Virginia. De belangrijkste vraag die zij moeten beantwoorden, is of de Sacklers vanaf het begin wisten dat Oxycontin verwoestende gevolgen zou hebben.

Het is een tafereel dat je met stijgende verbazing aanschouwt. Moeders van jonge kinderen overlijden aan een overdosis, gepensioneerden handelen in pillen, pubers ontdekken het middel en snuiven het. Jonge meiden bieden zichzelf op straat aan om maar aan geld te komen. Op alle plekken waar Oxycontin voor het eerst werd verkocht, nam korte tijd later de criminaliteit explosief toe. Hele gemeenschappen vielen uit elkaar. En de Sacklers werden miljardairs. De familie wist voor elkaar te krijgen dat men 4,5 miljard dollar zou betalen maar dan wel immuniteit zou krijgen voor strafvervolging. Afgelopen maand werd die overeenkomst door een rechter naar de prullenbak verwezen. De Sacklers kunnen nu wel persoonlijk aansprakelijk worden gehouden.

De acht afleveringen kunnen worden bekeken op Disney+