We zijn zo gewend aan onze opgepoetste selfievariant dat we ons echte gezicht niet meer accepteren

Op TikTok gaat een filter viraal dat Teenage Look heet. Klik het aan en je ziet een puber­variant van jezelf: een glad-­gestreken babyface, ontdaan van alle tekenen van ouderdom.

Eigenlijk heb je geen TikTok nodig voor deze ervaring. Sinds ik de dertig gepasseerd ben, is het cultiveren van de persoonlijke Teenage Look binnen mijn vrienden- en kennissenkring een collectieve hobby. Ik geloof dat ik in mijn sociale omgeving de laatste vrouw ben die nog nooit naar een schoonheidsspecialist geweest is.

“Je kan zo’n scan laten doen, zodat ze zien wat er onder je bovenste huidlaag zit”, vertelde een vriendin enthousiast. “Bij mij zitten daar dus heel veel pigmentvlekken, een slecht teken.” Ik keek haar aan door mijn oogharen. “Die zie je niet.” “Nee, dat is het probleem juist”, zei zij. Ik knikte maar gewoon. Om later minutenlang in de spiegel te turen, in een poging te zien wat er ­onder míjn opperhuid verborgen zit.

Nooit zonder make-up naar de supermarkt

Onlangs interviewde ik tienermeiden over hun schoonheidsrituelen. Ze waren ­allemaal gek van TikTok, keken de hele dag welke beautyproducten nu weer viraal ­gingen en waren alsmaar bezig de make-up van influencers na te doen. In het weekend gingen ze niet uit, maar zaten thuis hun make-­up bij te werken om vervolgens foto’s maken voor Snapchat. De ideale vrijdagavond van een puber in de 21ste eeuw.

De tieners waren allemaal als de dood om in imperfecte staat gezien te worden. Ze wilden nooit zonder make-up naar buiten, zelfs niet naar de supermarkt, en haatten het als er zonder aankondiging een foto van ze werd gemaakt. Als die ook nog online werd gezet, werden ze ziedend. Ze waren nu al druk met het bestrijden van rimpels, met gezichtsrollers, eyepatches en meer producten waar ik nooit van gehoord had. Met het behoud van een jong gezicht kun je kennelijk niet vroeg genoeg beginnen.

Het puppyvet was terug

Al langer maken dermatologen en cosmetisch artsen zich zorgen over wat Zoom- of Snapchat-dysmorfie genoemd wordt: mensen raken zozeer gewend aan de digitaal opgepoetste variant van zichzelf, dat ze hun echte uiterlijk niet meer accepteren. Plastisch chirurgen krijgen steeds vaker het verzoek gezichten te verbouwen zodat die gaan lijken op een bewerkte selfie. Waar we ooit met een foto van een beroemdheid naar de kapper gingen, gaan we nu naar de Bergman Clinics met een geïdealiseerde versie van onszelf.

Toen ik Teenage Look probeerde, zag ik inderdaad een blakende variant van mezelf. Het puppyvet dat ik vroeger zo irritant vond was terug, de beginnende kraaienpootjes waar ik me nu aan erger waren verdwenen.

Maar vond ik mezelf echt knapper? Ik dacht aan de meisjes die ik interviewde en hoe onzeker zij waren over hun uiterlijk, ondanks al het werk dat ze eraan besteedden. Dat vergeten we bij het omarmen van zo’n filter en de collectieve Zoom-dysmorfie: toen je nog geen rimpels had, maakte je je minstens zo veel zorgen over je uiterlijk.