WE van Arcade Fire is deels gedurfd en deels verfrissend, maar nergens allebei

Je zou het illustratief kunnen noemen: niet lang voor het verschijnen van WE, het zesde album van de Canadees-Amerikaanse band Arcade Fire, verliet Will Butler de band.

Hij, de jongste van de twee Butlers in de band (oudere broer Win is de zanger), gold als het ongeleide projectiel. Met zijn fratsen op het podium (zo klom hij op Lowlands 2005 tot in de nok van de festivaltent) verbeeldde hij de gekte en het plezier van de band, die doorbrak in 2004 met het prachtige debuut Funeral.

Zijn functie als luchtige noot leek op het bloedserieuze Everything Now uit 2017 al uitgespeeld. Dat album, waarop het zestal de discopop van ABBA als belangrijke inspiratiebron leek te hebben genomen, was de eerste plaat die niet enthousiast onthaald werd. En terecht.

Epische rock à la Springsteen

De band brak door met liedjes vol uitbundige, meerstemmige refreinen die er om smeken meegeblèrd te worden, gekoppeld aan grote producties met een rijk palet aan instrumenten en een verandering van snelheid halverwege het nummer, al dan niet resulterend in jubelende samenzang.

Springsteen is nooit ver weg: epische rock, met de samenzang van een gospelkoor en gespeeld met een ongebreidelde levenslust. Muziek tegen de klippen op, als medicijn tegen tegenslag en ellende.

Op Reflektor uit 2013 deden voor het eerst dancebeats hun intrede. Disco werd een belangrijke invloed op Everything Now uit 2017, dat muzikaal opvallend licht, makkelijk verteerbaar en weinig memorabel was, maar qua thema donker, zwaar en van alle relativering gespeend.

WE ontleent zijn naam aan de gelijknamige dystopische sciencefiction roman van Jevgeni Zamjatin, en borduurt zowel muzikaal als thematisch verder op Everything Now. Opnieuw staan de negatieve effecten van de digitale wereld centraal.

Verlies van interpersoonlijke connectie

Deze keer niet de instantcultuur en oneindige overvloed, maar de negatieve effecten van digitale cultuur op mensen, zoals angst, vluchtigheid en verlies van interpersoonlijke connectie. Thema’s waar co-producer Nigel Godrich ook al mee te maken kreeg als producer van Radioheads OK Computer en Kid A. De pandemie, de recente Amerikaanse geschiedenis en de rol die internet daarbij heeft gespeeld zorgen voor verdere tekstuele brandstof.

WE is opgedeeld in twee plaatkanten, zoals op een elpee: in veertig minuten en zeven liedjes van het donkere naar het verlichte WE. Spannend qua concept, mits dit ook landt. De eerste drie liedjes zijn topzwaar en hebben titels als Age of Anxiety I, Age of Anxiety II (Rabbit Hole) en End of the Empire I-IV.

Er gebeurt veel in de rijk gearrangeerde liedjes. De Sturm und Drang van de eerdere albums heeft grotendeels plaatsgemaakt voor een sound die melancholischer en ingetogener is, dichter tegen de disco van Giorgio Moroder aanschurkt en qua structuren de grenzen van de popmuziek opzoekt. Dat is te zien aan de lengte: End of the Empire I-IV klokt dik negen minuten en slaat talloze zijwegen in, om uiteindelijk de luisteraar uit het oog te verliezen.

Kant twee gaat van het individu naar het collectief en een oproep tot liefde, samenwerking en gemeenschap om de problemen van kant één het hoofd te bieden. Deze WE-kant is een stuk beter en brengt de sterke kanten van de band meer naar voren, maar grijpt ook terug op de sound van tien jaar geleden. Meer van hetzelfde, met minder impact, nieuwe muzikale perspectieven of memorabele liedjes. En nog altijd bloedserieus.

WE is een gedurfde plaat qua concept en verfrissend qua thematiek in een tijd dat popmuziek vooral escapisme wil zijn of alleen op zichzelf reflecteert. Het idee om zware thematiek te koppelen aan lichtvoetige muziek is een bekende succesformule. Mits de liedjes over de gehele linie sterk zijn en beklijven. Juist daar ligt het manco bij WE.

Lees ook:

Excelsior is bepalend voor de Nederpop, van Spinvis tot Bob Uit Zuid

Platenmaatschappij Excelsior Recordings bestaat vijfentwintig jaar. Dat werd gevierd in Paradiso met fans en enkele van de bekendste bands en artiesten van het label, zoals Daryll-Ann, The Kik en Johan.