We leven in een tijd van privacy-schizofrenie

Een berichtje van Google: “We hebben uw foto’s op soort gesorteerd. U vindt het resultaat in map zus en zo.” En een week later: “We hebben uw foto’s nu een kleurtje gegeven. Lekker knallen!” Ik knipperde twee keer met mijn ogen. Las ik het goed? Zat Google zomaar in mijn mobiele telefoon te rommelen?

Ik vertelde het een vriend, en die begreep mijn verontwaardiging niet. “Zo gaat dat tegenwoordig.” Totdat ik een vergelijking trok met het analoge tijdperk. “Stel”, zei ik, “dat je uit je werk thuiskomt en je treft op tafel al je fotoboeken. Ernaast ligt een briefje: ik heb even je albums doorgebladerd, en ben tot een andere rangschikking gekomen: vakantiefoto’s Kreta zitten nu in het album Zuid-Europa. Hartelijke groet, je overbuurman.”

“Tja”, reageerde mijn vriend, “nu je het op die manier brengt, klinkt het inderdaad absurd. Als je dat nu eens zo opschrijft in de krant?” Wel, bij deze dus. Overigens, ik heb de bemoeizucht van Google misschien aan mezelf te danken. Ik zal een keer een verkeerd vakje hebben aangevinkt. Maar dan nog voel ik me aangerand in mijn privacy. Vaak stem je ongemerkt in met bepaalde voorwaarden. Of je bent daartoe, op straffe van uitsluiting van belangrijke services, bijna wel gedwongen.

Gepensioneerde taxichauffeur

Ondertussen doet Google of het zijn leven betert. Althans, dat begreep ik tijdens een werkbezoek aan de telefoonshop. “Kijk”, zei de medewerker, “als u een bestemming intikt bij Google Maps, moet u tegenwoordig uw eigen locatie aangeven. Vroeger wist Google zélf waar u zat.” En met een vette, ironische knipoog: “Zo willen ze bij Google laten zien hoezeer ze met onze privacy zijn begaan.”

De zaterdag erop raakte ik bij de banketbakker aan de praat met een gepensioneerde taxichauffeur, die nóg meer van technologie bleek te snappen dan ik. Hij zei, nippend van zijn koffie: “Dat is flauwekul hoor, dat intoetsen van je eigen locatie. Als je het overslaat en op start drukt, gaat de route vanzelf lopen.” Ter plekke testten we het uit, en ja hoor: Google bleek precies te weten waar we van onze tompouce zaten te genieten. Niets veranderd dus.

We hebben dankzij Google c.s. geen privacy meer. Dat is geen nieuws, ik weet het. En we krijgen er allerlei gemakken voor terug, ook dat weet ik. Toch blijft het me verontrusten dat anonieme krachten zo intens in onze levens kunnen doordringen. En dat de democratische controle zo amechtig tekortschiet. Op het moment dat Google alles al van ons afwist, kwam de politiek met een privacywet waarbij we, ook als we voor de honderdste keer dezelfde website bezoeken, telkens weer moeten intoetsen dat we de cookies aanvaarden.

Lijstje van de tennisvereniging

Privacywetgeving is, zo weet iedereen, een ontzettende sta-in-de -weg bij het regelen van de meest onschuldige, praktische kwesties. Zo vroeg ik recent aan de tennisvereniging of ze me een lijstje konden appen van tennisliefhebbers in mijn wijk. Antwoord: “Nee, dat mag niet vanwege de Europese privacywet.”

Als ik op een mooie zondagmiddag een balletje wil slaan met mijn buurman ben ik een gevaar voor de privacy. Maar als ik met mijn mobiele telefoon te dicht langs een schoenenzaak loop, heb ik diezelfde avond nog een advertentie voor sneakers in mijn tijdlijn. Daar is een woord voor: privacy-schizofrenie.