Wat leven we toch in een gaaf land vol ontzettend gave gemeenten

Het leven ís lokaal. Je zou het bijna vergeten wanneer landelijke lijsttrekkers de verkiezingsoverwinning van de gemeenteraadsverkiezingen claimen. Maar NOS Nederland kiest: de uitslagen liet tussendoor heus wat lokale kwesties voorbij komen.

Het leven: dat is het plaatsingsbeleid van middelbare scholen. De betaalbare woning in Amsterdam gereserveerd voor agenten, leraren of zorgmedewerkers, als we burgemeester Halsema moeten geloven. Het is ‘doorpakken’ met windmolens in het Zuid-Limburgse Sittard-Geleen, zoals GroenLinks-lijsttrekker Kim Schmitz wil in haar gemeente met Chemelot en Nedcar erin. Zelf las ik hoe een Lochem Groen!-raadslid in mijn buurt had gezorgd dat nieuw geplante boompjes toch écht water kregen. Zo concreet en lokaal wordt het dus.

Dan zegt een meid op straat tegen een NOS-interviewer waarom ze niet stemt: “Omdat ik me er totaal niet mee bezig hou”. Een man had ‘geen tijd gehad’ met vier kleine kinderen en afspraken, een meisje was het tot haar schaamte vergeten. Wat leven we toch in een ontzettend gaaf land vol ontzettend gave gemeenten. Dat we de luxe hebben onze vrije inspraak totaal te vergeten.

Oekraïense vluchtelingen

Inmiddels komen de vluchtelingen uit Oekraïne hier aan, en ook dat is geen abstract verhaal. Ze arriveren niet ‘landelijk’ in Nederland, maar komen concreet aan op het treinstation in Amsterdam, of belanden in plaatsen als ’s-Gravenzande, in het Westland. Sinds woensdag portretteert KRO-NRCV samen met Kansfonds en Kerk in Actie elke dag zo’n gasthuishouden in het flitsprogrammaatje Nederland geeft thuis. Het werd ons toch ontraden om mensen in huis te nemen? De afsluitende zin speelt bijna op je geweten: “Wil je ook thuis geven? Ga dan naar Geefthuis.nl”, werft Anita Witzier.

Arie en Corine Bongaards uit ’s-Gravenzande hadden hun hele bovenverdieping in de aanbieding. Keukentje en douche erin, bedden en pannen laten aanrukken, en klaar was de woning voor het gezin van negen. Ze waren diep ontroerd door de Oekraïense liederen die de nieuwe bewoners zongen voor hun 49ste trouwdag. De twee mannen hadden al werk, de kinderen waren binnen een halve week op een school aangenomen en Corine ging met de hoogzwangere Olga mee naar de echo’s. Gelukkig, hier zie je een begin van een thuis, voorlopig.

Des te meer schrok ik van het verhaal in Noord-Zuid-Oost-West bij Omroep Max, dat dagelijks de mooiste programma’s van regionale omroepen uitzendt. In de docuserie Ik ben Afghaan van de Limburgse zender L1 vertelden drie Afghaanse vluchtelingen van 20 tot 25 jaar geleden hoe ze Nederland hadden ervaren.

Ze waren blij, maar: in het azc heerste wel het recht van de sterkste, vertelde de zachtaardige winkelier Rahman Ansari (26). Zorgbestuurder Noor Nezami (53) herinnert zich de diepe onzekerheid bij zijn hoogzwangere vrouw en hem vanwege “de beslissing je land te verlaten zonder een weg terug. Dat doet iets met je gevoel.” En taxichauffeur en technisch medewerker Faisal Nikzad (49) vond het traumatisch dat hij bij aankomst hier helemaal naakt onderzocht werd. Bovendien: “Familieleden wonen in Duitsland en de Verenigde Staten. Tachtig procent heeft het beter dan wij. Het kost hier veel moeite iets te bereiken, vergeleken met die landen. Dit is een fijn land, maar niet het beste.” En ik krabde me achter de oren.

Vijf keer per week schrijven Renate van der Bas en Maaike Bos columns over televisie.