Wat betekent met logo?

Een van de slogans in de landelijke campagne over statiegeld op blikjes luidt: ‘Want met logo, betekent statiegeld terug’. Dat is om meer dan één reden een interessante slogan.

Om te beginnen is er die komma. Wat doet die daar? Typografisch (in het reclamefilmpje op tv) doet hij vreemd aan, maar ook grammaticaal is hij moeilijk te verklaren. Het zal wel de bedoeling zijn dat hij de uitspraak accentueert (stijgende toon tot aan de komma, dan een kleine pauze en beginnen op een lagere toonhoogte), maar het is vrij moeilijk voor te stellen hoe je de zin anders zou kunnen uitspreken.

Wat is het onderwerp van ‘betekent’ in die zin? Dat is niet ‘statiegeld’, of ‘statiegeld terug’, want dat is het lijdend voorwerp. Het onderwerp moet zijn ‘met logo’. Kan dat wel?

De Algemene Nederlandse Spraakkunst (ANS) is daar een beetje kortaf over. Een woordgroep met voorzetsel als onderwerp kan wel (‘slechts bij uitzondering’), maar dan gaat het telkens over woordgroepen ‘die gemakkelijk vervangbaar zijn door een naamwoordelijke constituent’, dat wil zeggen, een woordgroep met een zelfstandig naamwoord (of voornaamwoord) als kern. Bijvoorbeeld als je zegt ‘Naar Brussel is ver’ dan bedoel je ‘De weg naar Brussel is ver’.

Heeft de ANS het wel bij het rechte eind?

Ik betwijfel of de ANS het wel bij het rechte eind heeft, want hier lijkt dat niet goed te kunnen. Je kunt wel zeggen dat ‘Met logo betekent statiegeld terug’ staat voor ‘Een product met logo betekent statiegeld terug’, maar hier lijkt meer een soort als-betekenis bedoeld te worden: ‘Als er een logo op je product staat, betekent dit dat je statiegeld terugkrijgt’. De uitspraak (en de komma!) ondersteunt die interpretatie.

Met dezelfde betekenis kun je gemakkelijk andere voorbeelden verzinnen: ‘Zonder gordel betekent een boete’, of ‘Op de fiets is gezonder’. In al die voorbeelden zit zo’n als-betekenis.