Wandelende bomen kleuren Leeuwarden groener: ‘Het bos maakt alles zachter’

Zes mensen duwen een krat met daarin een frisgroene els het Stationsplein in Leeuwarden op. Langs het stapvoets rijdende autoverkeer is de volgende boom alweer in aantocht. Maar liefst 1200 bomen in 800 bakken ‘wandelen’ de komende 100 dagen door de Friese hoofdstad. “Een megaklus”, bezweert vrijwilliger Peter de Boer (65) uit Leeuwarden. “Na drie keer lopen heb je spierpijn.”

Teams van vijf of zes mensen duwen de bomen voort in speciaal daarvoor ontworpen stalen karretjes. Het gaat af en aan. Langzaam kleurt de ingang van het station groen. Op een lange houten bank wacht Karst van der Heide (38) uit Harlingen op zijn trein. Verbaasd zag hij vanmorgen een totaal andere stationsingang. “Erg mooi. Bomen geven het plein een heel ander aanzien.”

Het kunstproject Bosk (Fries voor bos) is bedacht door wijlen Joop Mulder – oprichter van het Oerolfestival op Terschelling – en landschapsarchitect/kunstenaar Bruno Doedens. Het is een onderdeel van cultureel programma Arcadia, een vervolg op ‘2018', het jaar waarin Leeuwarden/Fryslân Culturele Hoofdstad van Europa was. In heel Friesland zijn de komende honderd dagen meer dan honderd culturele projecten te zien.

De ruim 2500 vrijwilligers duwen 750 boomkarren door de stad. Er zijn 55 ‘wandeldagen’. Het bos, bestaande uit 60 soorten bomen, groeit steeds op een nieuwe plek. De vijftig bomen voor het station blijven 100 dagen staan.

Het Stationsplein is binnen enkele dagen getransformeerd in een groene oase. Verkeer is er niet langer, alleen voetgangers zijn er welkom. “Een prachtige sfeer, hè?”, zegt Doedens als hij erdoorheen wandelt. “Het mooie is dat dit bos alles zachter maakt. Mensen lopen langzamer en hebben een glimlach op hun gezicht. En ik zag de eerste merel al op een van de takken zitten.”

Een bospad leidt voetgangers nu naar het stationsplein. De oude plataan daar tegenover, die normaal vele auto’s en fietsen aan zich voorbij ziet trekken, is een ‘sacraal, sereen rustpunt’ geworden, zegt Doedens wijzend.

Het kunstproject is niet alleen een ‘event’, maar moet ook een aanjager zijn voor een duurzamer samenleving, licht hij toe. “De mensheid is een rupsje-nooit-genoeg dat de aarde enorm heeft belast. De vervuiling van land, licht en water neemt toe en veel diersoorten zijn verdwenen.” Het wandelende bos geeft de bomen en daarmee de natuur een stem, meent Doedens. “Wij zijn als mensen een puber die zijn kamer niet opruimt. Als we met 7 miljard onze kamer verknallen, kunnen we die ook weer netjes en schoon maken, zeker met hulp van de technologie. Dat is de hoopvolle boodschap die we met het verhaal van Bosk willen uitdragen.”

Aan het wandelende bos is ook licht- en geluidskunst gekoppeld. Aan meerdere bomen hangen luidsprekers in de vorm van nestkastjes. Daaruit klinken overdag door kunstenaars gecomponeerde vogelgeluiden. Ook zijn er lichteffecten te zien. Zo kleuren alle eiken op een zeker moment blauw. “Dat wordt een heel feeëriek gezicht”, weet Doedens. “Het bos is letterlijk en figuurlijk in beweging. De bomen communiceren zo met elkaar.”

Als het kunstproject voorbij is, krijgen alle bomen een vaste plek in het centrum en enkele wijken daarbuiten. In elk geval wordt het Leeuwarder Waagplein, dat nu nog een grijze steenvlakte is, groener. Doedens kreeg al vragen uit andere gemeentes en provincies, die ook een Bosk willen. Maar daar begint hij niet aan. “Dit is eenmalig.” En het kon ook alleen in Friesland, verzekert hij. “In een andere stad hadden ze me opgesloten als ik met dit plan was gekomen”, grijnst hij. “Maar Leeuwarden pakte het op. Ook door de ervaring die er was met ‘2018’. Medewerkers van de plantsoenendienst helpen mee. Hier doen we het gewoon. Samen.”

Lees ook:

Tango op het wad

Dankzij anderhalve kilometer wilgentakken ontstaat op Terschelling een kwelder. Die verzacht de kustlijn, wat goed is voor vogels.