Waarom Zweden veel beter de kandidaat voor het Songfestival kiest dan Nederland

Nog voor de Zweedse voorrondes van het Eurovisiesongfestival erop zaten, waren de internationale wedkantoren er al uit: Loreen met haar nummer Tattoo had de grootste kans het Europese muziekspektakel te winnen. Elf jaar geleden won de zangeres ook, met het nummer Euphoria.

Over de vraag of het een compliment is of niet, zijn de meningen vermoedelijk verdeeld. Maar het staat vast dat Zweden uitblinkt in het Eurovisiesongfestival. Als het land íets kan is het oorwurmen produceren. Sinds de geboorte van de Europese liedjeswedstrijd heeft Zweden zes winnaars geleverd en stonden Zweedse afgevaardigden 25 keer in de top-vijf.

Alleen Ierland heeft een betere staat van dienst, met zevenmaal de meeste points. Abba, de winnaar van het songfestival in 1974, werd het belangrijkste Zweedse muzikale exportproduct en drukt tot op de dag van vandaag zijn stempel op de popmuziekindustrie.

In Nederland klinkt rondom de kandidaatkeuze de beschuldiging van nepotisme. De vriendjespolitiek in aanloop naar het Eurovisiesongfestival is niet alleen onrechtvaardig: het mondt, in de ogen van velen, ook uit in belabberde kwaliteit. Kunnen we iets opsteken van hitjesfabriek Zweden?

Een wedstrijd apart

Nu ja; dat hangt natuurlijk af van waar je op doelt. De Zweedse aanpak is namelijk wel het andere uiterste. Een inwoner van Zweden kan het gevoel bekruipen dat het hele jaar in het teken staat van het kiezen van een songfestivalkandidaat. Democratisch, dat wel. Maar: ook een tikje aanstellerig.

Zweden heeft in 1959 al een wedstrijd vóór de wedstrijd opgetuigd, hysterie voor de hysterie, genaamd Melodifestivalen (het Melodiefestival) of Mello voor ingewijden. Eerst bleven de voorrondes beperkt tot één dag en één uitzending, maar sinds 2002 worden die uitgespreid − en uitgemolken − over anderhalve maand.

De selectieprocedure voor de acts van het volgende seizoen begint daags na de finale van het Eurovisiesongfestival. Het kost zo’n zeven maanden en een brede samenwerking tussen de Zweedse publieke omroep SVT, een trits jury’s en muziekexperts om duizenden inzendingen terug te brengen tot 28.

Muisstil op straat

Dan begint de Mello-bombarie, die doet denken aan programma’s als Idols of The Voice: vier weken lang worden zeven nummers opgevoerd en door Zweedse kijkers beoordeeld. Daarop volgt een halve finale en tot slot de finale. Aan die finale komt, net als bij het Eurovisiesongfestival, een internationale jury te pas. Die jury deelt de helft van de punten uit, de andere helft wordt bepaald door de telefoonstemmen van het televisiepubliek.

Tijdens de Mello-uitzendingen is het muisstil op straat. Melodifestivalen doet wat betreft populariteit niet onder voor, zeg, de Champions League. Zweden, van kinderen tot pensionado’s, installeren zich voor de buis. Vriendengroepen organiseren Mello-feestjes, collega’s gaan Mello-weddenschappen aan.

Ongeveer een derde van de bevolking kijkt naar de vier voorrondes en bijna de helft van alle Zweden gaat doorgaans zitten voor de beslissingswedstrijd. De binnenlandse hitlijsten worden maandenlang beheerst door Melodiefestivalnummers. Om de status van Bekende Zweed te krijgen is het winnen van de wedstrijd helemaal geen vereiste. Deelnemen is vaak genoeg.

Schlager

Het Zweedse liedjesfestijn nam door de jaren heen verschillende vormen aan, maar één woord heeft de muziek die de competitie voortbrengt gedefinieerd: schlager. Elk Mello-nummer, van de jazzmuziek uit de jaren zestig tot de blikkerige popliedjes van het afgelopen decennium, wordt gerangschikt onder die categorie.

Christine Demsteader, redacteur van het nieuwsplatform The Local, omschreef het genre als ‘gekenmerkt door een ergerlijke, repetitieve melodie en triviale teksten van weinig of geen betekenis’.

Je zou denken dat we van die muziek zat hebben in Nederland. Al kan het selectieproces hier misschien wat transparanter.

Lees ook:

Nederland vliegt eruit in de eerste halve finale van het Songfestival

Mia Nicolai en Dion Cooper maakten geen kans tegen alle gekke acts en bombastische Songfestivalkrakers.