Voor liefhebbers van grote pianisten pakte deze Pasen desastreus uit

Het was druk aan de poorten van de pianistenhemel tijdens het vorige paasweekend. De Roemeense meesterpianist Radu Lupu (76) stierf op Eerste Paasdag, zijn Nederlandse collega en duizendpoot Polo de Haas (88) op Tweede Paasdag, net als de Amerikaanse pianist Nicholas Angelich (51). En op diezelfde dag ging ook de Britse componist Sir Harrison Birtwistle (87) heen. Er zijn van die dagen dat je denkt: mag het iets minder?

Kattengejank

Die laatste vraag werd overigens vaak gesteld bij de muziek van Birtwistle, de compromisloze modernist die geen medelijden had met de oren van zijn toehoorders. Legendarisch én hilarisch zijn de ladingen klachten in 1995 toen er een nieuw stuk van Birtwistle in première ging tijdens de Last Night of the Proms, live te volgen via BBC One. Het was een concert voor altsaxofoon met de omineuze titel Panic. Zij die voor de buis zaten te wachten op de traditionele uitvoering van Rule, Brittannia! wisten zich geen raad met deze muziek. Kattengejank vonden velen.

Zij waren in goed gezelschap trouwens, want toen Birtwistle’s gewelddadige en luidruchtige opera Punch and Judy in 1968 zijn schandaalpremière had op het Aldeburgh Festival was zelfs collega-componist Benjamin Britten not amused. Pierre Audi regisseerde deze ‘Jan Klaassen en Katrijn’ in 1993 bij De Nationale Opera, een enscenering waarvoor kunstenaar Georg Baselitz enorme poppen had ontworpen. Het werd geen succes.

Andere opera’s, zoals The Minotaur en Gawain, leverden de componist wel veel positieve kritiek op in Salzburg en Londen. Maar zijn muziek is voor doorbijters. Zoals het orkestwerk Earth Dances, door een gewaardeerde collega ooit omschreven als twee op elkaar gestapelde Sacres du Printemps van Stravinsky. Ontregeling en lawaai dus.

Excentrieke kluizenaar

Lawaai hoorde niet bij Radu Lupu. Pure verstilling is wat je hoort op een beroemde opname die hij in 1985 maakte met collega Murray Perahia: Schuberts Fantasie in f voor piano-vierhandig. Dat begin in de handen van Lupu en Perahia! Ongeëvenaard. Het werd een van de best verkopende klassieke albums ooit. De muziek van Schubert was sowieso het terrein van Lupu, die door de jaren heen steeds eigenzinniger, steeds meer naar binnen gekeerd ging spelen. Zijn zachte geneurie hoorde daar bij.

Lupu zat ook steeds onderuitgezakter op een stoel achter de vleugel. Ongeïnteresseerd leek hij, maar schijn bedroog. Deze excentrieke kluizenaar met bijpassend kapsel en baard, die haast nooit interviews gaf, was steeds verder doorgedrongen achter de notenbalken van de muziek die hij speelde: Brahms, Beethoven, Schumann en Schubert, vooral Schubert. Diens drie late sonates in Lupu’s handen – materiaal voor het onbewoonde eiland.

‘Een poëet, zo teder en gevoelig’

Die zweem van mystieke excentriciteit was geheel en al afwezig bij de Amerikaan Nicholas Angelich. Diens dood werd bekendgemaakt door cellist Gautier Capuçon, die samen met zijn broer Renaud een hecht trio vormde met Angelich. Hun Brahms is top. ‘Een poëet, zo teder en gevoelig’, noemde Capuçon zijn muzikale kompaan op Twitter. Ook maestro Yannick Nézet-Séguin, die veel met Angelich samenwerkte, liet zich niet onbetuigd. Hij schreef: ‘Jij gaf ons de sleutels tot een wereld van schoonheid, poëzie en verdieping’.

Vier muzikale grootheden gesneefd in één paasweekend. De mogelijke symboliek ervan op het feest van de verrijzenis ontgaat me.