Verslavende serie ‘Koppensnellers’ is het Nederlandse antwoord op ‘House of Cards’

Een nieuwe dramaserie over een kwaliteitskrant, van een kritisch-humoristisch theatergezelschap – hoe kan die nu grappig zijn? Zeker als journalist weet je dat de kwaliteitspers altijd moet bezuinigen (ontlezing, digitalisering, minder inkomsten van advertenties en online) en dat populistische krachten je onafhankelijkheid in twijfel trekken.

Ze moesten het maar bewijzen, dacht ik bij de vrijdagserie ’Koppensnellers’ van theatergezelschap Mugmetdegoudentand en AvroTros. Het bleek verschrikkelijk – en verslavend. Ik keek via online streamingdienst NLZiet meteen aflevering twee en drie er achteraan.

Nu heeft De Mug al eerder op tv gepiekt met ‘Hertenkamp’ (1998) en maakte ook ‘TV7’ (2002) over een commerciële tv-zender die moest hervormen en de pulp weg deed. In Koppensnellers is het andersom en daarmee cliché: doorwrochte journalistiek moet plaatsmaken voor sensatieverhalen die goed scoren online. Maar het verhaal spitst zich slim toe op hoofdpersoon Dana Woerdenbagh, die huiveringwekkend opportunistisch én kwetsbaar tegelijk wordt gespeeld door Lineke Rijxman.

In de achtdelige serie stampt deze keiharde zakenvrouw als een olifant door de porseleinkast bij kwaliteitskrant De Courant. Ze verkwanselt het zuivere gedachtengoed om weer eens winst te maken. “Waarom zou je überhaupt dat politiek correcte kutblaadje willen leiden?”, vraagt de hype-journalist Pierre Prinsen (zeshonderdduizend volgers op sociale media) haar. “Masochisme?”, grapt ze. En meteen biedt ze hem een baan aan.

Dana neemt het niet zo nauw met de waarheid

Joan Nederlof van De Mug, scenarioschrijfster, kauwde al jaren op een serie over het belang van de onafhankelijke pers, zei ze in de Volkskrant. Het is gelukt, de serie is wrang grappig. Het loopt zo uit de hand dat zelfs de kijker met het kleinste krantenhart gaat hopen op verbetering.

Dana, die in de Verenigde Staten een glanzende carrière opbouwde ‘maar geen leven’, ritselt via vals spel de baan als hoofdredacteur. Zonder te veel te verklappen: ze schopt een hoop mensen tegen de schenen, verdeelt en heerst, en gebruikt de plaatsing van artikelen als inzet van zakenspel. ‘Jij krijgt dit verhaal in mijn krant, dan krijg ik deze deal met jouw online zoekmachine’, zo ongeveer.

Wat dit verhaal echt tergend aantrekkelijk maakt, is dat menselijke andere lijntje: haar zoon Lucas (Tim Linde). Hij wil door een nog onbekend verleden niets met haar te maken hebben. Haar zwager Fons (Jack Wouterse), Lucas’ oom, is de burgemeester van die gemeente Regtvoorde, en Lucas is zijn persvoorlichter. Ze zitten bovendien samen tot over hun oren in het project van Lucas’ islamitische buren om een moskee in de wijk te krijgen – natuurlijk gevolgd door De Courant. En omdat Dana het niet zo nauw neemt met de waarheid en principes van hoor en wederhoor, raken al die verhalen en belangen hopeloos in elkaar verstrikt.

Koppensnellers doet in de verte denken aan ‘House of Cards’, waarin ook een opportunistisch serpent rondloopt in een wereldje dat idealiter moreel hoogstaand is: politiek en volksvertegenwoordiging. Waar het bedrog bij die serie erger en erger werd, meen ik in Dana’s ogen te zien dat ze nog wel de weg naar boven zal vinden.

Wie weet komt De Mug wel met een creatieve oplossing die het gouden ei is voor de journalistiek.