Review
'Stoom afblazen'? 'Uitlaatklep'? Een mens is toch geen machine?
Minister Van Boxtel zal niet verrast van zijn stoel opveren wanneer hij iemand hoort beweren dat NT2'ers (Nederlands-als-tweede-taal-verwervers) onze cultuur moeten leren kennen. Dat cultuurverschillen leiden tot misverstanden, onbegrip, botte begroetingen en mislukte handelsbetrekkingen is bekend. Maar NT2-docente Jenny van der Toorn-Schutte toont in 'Cultuur en tweedetaalverwerving' op een wetenswaardige manier hóe cultuurverschil het leren van een tweede taal -en vooral de woordverwerving- bemoeilijkt. Net als kinderen, stellen tweedetaalverwervers hypotheses op over woordbetekenis. Die hypotheses passen ze voortdurend aan, afhankelijk van het taalaanbod. De betekenis van abstracte woorden is echter moeilijk te achterhalen. Die bestaat voor een groot deel uit cultureel bepaald metaforisch taalgebruik. Wat moet een NT2'er zich voorstellen bij 'in zak en as zitten', 'een judas', 'de lakens uitdelen' en 'een blauwe maandag'? Tweedetaalverwervers kunnen volgens Van der Toorn-Schutte aan dit soort idioom vaak geen touw vastknopen. Dode metaforen zoals 'de voet van de berg' en 'stilstaan bij' zijn voor hen vaak springlevend.
NT2'ers missen de sociaal-culturele opvoeding van Nederlandstalige kinderen en hun eigen denkwijzen en wereldbeelden zijn 'buitengewoon resistent tegen herstructurering in volwassen tweedetaalverwerving'. Het 'hoofd van de familie' roept bij Chinezen een vreemd beeld op omdat zij hun hoofd van de familie als wortel zien. Oosterse NT2'ers hebben bij gebrek aan equivalent in hun moedertaal moeite met mechanische uitdrukkingen als 'zich opwinden', 'uitlaatklep' en 'stoom afblazen' omdat zij mensen als planten zien. En hoe moet iemand 'de tijd nemen', 'tijdgebrek' en al onze andere tijd=geld-metaforen verstaan als diegene tijd niet als een kostbaar goed ziet? Dit soort voorbeelden gecombineerd met gewichtige taalkundige en antropologische inzichten en tal van aanbevelingen maken 'Cultuur en tweedetaalverwerving' tot een boek waar je in dit Europees Jaar voor de Talen toch even voor moet opveren.
