Wat moeten we zien in
Sprong de inspiratiegodin uit het vliegtuig?
Elke week kiest Trouw uit een museum de blikvanger die we niet mogen missen. Vandaag: 'Inspiratie' in Stedelijk Museum Schiedam.
De Vlaamse kunstenaar Edgard Tytgat (1879-1957) is een 'jeugdliefde' van Deirdre Carasso, directeur van Stedelijk Museum Schiedam. Toen ze tijdens haar studie kunstgeschiedenis musea in België ging bezoeken, leerde ze hem kennen. Ze viel als een blok voor zijn schilderijen. Die lijken naïef, kinderlijk en vrolijk. "Maar bij elkaar vormen ze één groot zenuwstelsel van betekenissen, waarop je blijft puzzelen. Zijn werk doet een beroep op je verbeelding, maar er zit ook heel veel humor en absurditeit in. Je blijft kijken en telkens ontdek je nieuwe details."
Nog nooit was er een groot overzicht van Tytgat te zien in Nederland. Het Schiedamse museum heeft de primeur, dankzij de samenwerking met Museum Leuven, dat twee jaar onderzoek heeft gedaan. Het schilderij 'Inspiratie' is één van de intrigerendste werken op de tentoonstelling. We zien de schilder voor het open raam van zijn atelier staan. Voor hem een wit doek, maar de inspiratie komt al naar binnen zweven op een wolk: zijn vrouw Marie. Marie mon coeur, zoals hij haar noemde, stond vaak model voor hem; ze was zijn muze. Een klassiek beeld uit de kunstgeschiedenis, dat nog versterkt wordt door de twee engeltjes in haar kielzog. Maar hé, wat zien we daar op de achtergrond? Een vliegtuig. Is de inspiratiegodin daaruit gesprongen? Dat is nou typisch Tytgatiaanse humor.
Tytgat wordt wel de man van het venster genoemd, vertelt Carasso. Hij keek naar buiten en schilderde wat hij zag. Maar ook naar binnen, als chroniqueur van zijn eigen fantasieën, verlangens en dromen. Hij is een onuitputtelijke verhalenverteller, waarbij hij zich niet alleen liet inspireren door zijn eigen leven, maar ook door Bijbelse en mythologische verhalen.
Tytgat valt niet onder te brengen bij een bepaalde kunststroming. Er zitten vleugjes impressionisme in zijn werk,maar ook snuifjes fauvisme en Vlaams expressionisme. Door de sprookjesachtige sfeer van zijn werk, waarin droom en werkelijkheid door elkaar lopen, zou je hem ook kunnen vergelijken met Marc Chagall. Carasso: "Tytgat had een hekel aan al die -ismes. Maar met Chagall voelde hij zich nog het meest verwant. De Vlaamse Chagall wordt hij daarom wel genoemd."
'Edgard Tytgat, Vlaamse meester' is te zien t/m 2 september in het Stedelijk Museum Schiedam.
Wat moeten we zien in
'Wat moeten we zien in...' is een nieuwe rubriek op de kunstpagina's. Elke week vragen we een conservator of directeur van een museum naar een bijzonder kunstwerk, onder het motto: Wat moeten we zien in... In de eerste aflevering vertelt gastcurator Anne van Berk over de blikvanger - letterlijk en figuurlijk - op de tentoonstelling Object Love in Museum De Domijnen in Sittard.
