Spectaculaire wereldpremière van Tan Duns tromboneconcert

De Amerikaans-Chinese componist Tan Dun kon helaas niet uit China afreizen. Hij zou het Koninklijk Concertgebouworkest (KCO) donderdag en vrijdag dirigeren in een compleet Tan Dun-programma, inclusief twee wereldpremières van zijn hand. Pierre Audi, dit seizoen creatief partner van het KCO, zou zorgen voor de mise-en-espace voor deze bijzondere concerten.

De première van het Requiem for Nature, met zangers uit China, Mongolië en Tibet, zou ook nog eens actueel geweest zijn gezien de klimaattop in Glasgow. Vanwege strenge quarantaineregels werd alles anders, werd één concert geschrapt en bleef één wereldpremière over. In 2023 zal een en ander ingehaald worden, mét Tan Dun erbij.

Vrijdag werd dus alleen Three Muses in Video Game, het tromboneconcert dat Tan Dun voor Jörgen van Rijen schreef, te water gelaten. Maar een spectaculaire lancering werd het wel, en ook het programma eromheen, dat drastisch gewijzigd moest worden, klonk in de strakke en heldere leiding van de Zuid-Koreaanse gastdirigente Shiyeon Sung optimaal.

Van Rijen leverde een topprestatie, waarbij hij zijn trombone in allerlei onmogelijk gedachte bochten wrong. Van ruige, raspende trillers tot sensuele glijers, van cascades boordevol korte nootjes die met de precisie van een mitrailleur werden afgevuurd tot prachtig lyrisch gezongen lange lijnen. Dat is wat Van Rijen als geen ander kan, zingen op zijn trombone, zelfs in de allerhoogste regionen.

In de fantastische solo-cadens die Tan Dun bedacht was de Chinese opera heel dichtbij, en wat werd daar gedurfd en virtuoos gespeeld door Van Rijen. Op saillante momenten liet Tan Dun hem liefdevol begeleiden door zijn collega-trombonisten in het orkest, een mooie geste.

Voorstudie voor gamemuziek

De partituur is een voorstudie voor gamemuziek, en dat werd meer dan duidelijk in de vele beeldende, filmische passages. Alsof de antieke Chinese instrumenten bili, xiqin en sheng, die hier via de trombone opgeroepen worden, het in een game moesten uitvechten met hun moderne soortgenoten in het orkest.

Echo’s van de betere filmmuziek van John Williams klonken hier ongegeneerd rondborstig, en de ritmische drive joeg de spanning mooi op. De spanning in de embouchure van Van Rijen moet fenomenaal zijn, als je bijna een half uur op de toppen van je kunnen zó kunt spelen. Een diepe buiging voor misschien wel de beste trombonist ter wereld. Zijn prestatie én de muziek werden met gejuich ontvangen.

Eraan vooraf ging een fantastische compositie van de in 2019 overleden Theo Verbey. Dit Lumen Ad Finem Cuniculi schreef hij in 2015 bij de herdenking van de sluiting van de Limburgse mijnen. Sfeervolle, melodieuze muziek die opgestuwd wordt door twee marimba’s en twee vibrafoons die een half uur lang als een mysterieus motortje de boel aan de gang houden. Hier, in Muak van Isang Yun, en in De wonderbaarlijke mandarijn van Bartók haalde dirigent Sung het mooiste in het KCO naar boven. Haar debuut in dit prachtige programma, voortgekomen uit een deceptie, verdient beslist een vervolg.

Lees ook:

Het nieuwe tromboneconcert van Tan Dun is een voorstudie voor game-muziek

Jörgen van Rijen wist opnieuw een stercomponist te strikken om voor hem een concert te schrijven. Vanavond gaat Tan Duns Three Muses in Video Game in wereldpremière.