Sidney Poitier bracht de burgerrechtenstrijd naar het witte doek

De Amerikaanse Hollywood-ster Sidney Poitier schreef geschiedenis als de eerste zwarte acteur die een Oscar voor beste mannelijke hoofdrol won. Poitier ontving de Academy Award voor beste acteur in 1964 voor Lilies in the Field (1963). In het vrolijke drama speelt hij de rondreizende klusjesman Homer Smith die in Arizona op een groepje nonnen stuit. Zij denken dat hij door God gezonden is om hen te helpen bij de bouw van een kapel.

Het was niet de eerste Hollywoodfilm waarin Poitier opviel. In 1958 had hij met Tony Curtis The Defiant Ones gemaakt, een biraciale buddyfilm over twee ontsnapte gevangenen. Als eerste zwarte acteur ooit kreeg Poitier in 1959 een Oscarnominatie.

Poitier was een knappe, gracieuze verschijning met een opvallend warme stem die zijn rollen met zorg koos. Hij was zich bewust van het soort rollen dat zwarte acteurs in Hollywood veelal kregen. Zelf ontweek hij de rol van de bediende of de veroordeelde. In 1967, enkele jaren na zijn historische Oscar-winst, maakte hij drie hitfilms waarin hij optrad als detective (In the Heat of the Night), leraar (To Sir, With Love) en arts.

De laatste rol speelde hij in het veelbesproken Guess Who’s Coming to Dinner. Katherine Hepburn en Spencer Tracy spelen in het interraciale drama een getrouwd stel dat geconfronteerd wordt met hun vooroordelen als hun dochter thuis komt met een zwarte arts. De tijd was er naar om dit soort thema’s aan te snijden. In Amerika was de burgerrechtenbeweging actief die voor gelijke rechten van zwarte Amerikanen vocht. In Hollywood was Poitier de belichaming van die strijd.

Sidney Poitier werd in 1927 in Florida geboren. Zijn ouders waren tomatentelers die van Cat Island, een van de eilanden van de Bahama’s, naar Florida reisden om hun waar te verkopen. Poitier kwam in het acteervak terecht, ging later ook regisseren, maar zal vooral herinnerd worden om zijn legendarische optredens.

Na zijn overlijden, vrijdag, op 94-jarige leeftijd, kwamen er veel hartverwarmende reacties los. Whoopi Goldberg twitterde: ‘He showed us how to reach for the stars’. Oprah Winfrey memoreerde Poitier als haar mentor, vriend, broeder en vertrouweling. Questlove, regisseur van Summer of Soul, prees zijn activisme tijdens de burgerrechtenbeweging.

In 2002 kreeg Poitier een ere-Oscar. Het was opnieuw een historische avond: Denzel Washington werd als tweede zwarte acteur bekroond met een Oscar voor beste mannelijke hoofdrol, en volgde hem dus na 38 jaar op.