‘Show, don't tell’ en ‘kill your darlings’: thrillerschrijver Elvin Post deelt zijn beste schrijftips

Negen deelnemers volgen een exclusieve schrijfcursus, getiteld Kill Your Darlings. De docent is Victor Aster, een wereldberoemde thrillerauteur. De locatie is Big Rock Island voor de kust van Canada: het onherbergzame privé-eiland van Aster, waar slechts eens per week een veerpont aanmeert. Speciale voorwaarde: de cursisten moeten hun telefoons en laptops achterlaten op het vasteland. Een week lang draait het om schrijven, gewoon met pen en papier, alle afleiding is taboe. Maar op dag één valt al de eerste dode...

Thrillerschrijver Elvin Post koos een klassieke setting voor zijn nieuwe boek De cursus: een geïsoleerde plek, dé laboratoriumopstelling om een misdaad te creëren. Veel filmmakers en schrijvers gingen hem voor: ze brachten hun personages samen op een onbewoond eiland, in een ingesneeuwde berghut, een afgelegen hotel of een rijdende trein. Om ze vervolgens onder hoge druk te confronteren met elkaars driften, geheimen, obsessies, gekte en angst.

Post gaf aan dit populaire scenario een originele extra laag: zijn personages willen dolgraag schrijver worden, ze hopen op het eiland het geheim van de geslaagde whodunnit te ontdekken. Lezers met schrijfambities kunnen ook echt iets opsteken van De cursus. Al kunnen ze sommige misdaad-schrijftips maar beter niet (letterlijk) in de praktijk brengen...

‘Schrijven doe je niet volgens regeltjes’

Zelf heeft hij nooit schrijfcursussen gevolgd of gegeven, vertelt Post in een videogesprek vanuit zijn woonplaats Rotterdam. “Ik ben er ook een beetje huiverig voor, schrijven doe je niet volgens vaste regeltjes.” Al verwijst hij in het boek wel naar de afspraken die hemzelf houvast geven: breng structuur aan in je dag, werk op een vaste plek, bepaal hoeveel woorden je schrijft per dag ­– in zijn geval 1500 à 2000 – en houd je daar ook aan.

Post liet zich ook door schrijfadviezen van beroemde collega’s inspireren, zoals Over leven en schrijven van Stephen King, Story van Robert McKee en Ten Rules of Good Writing van de Amerikaanse schrijver Elmore Leonard (te vinden op internet). Eén van die regels luidt: begin een boek nooit met het weer. Een andere, ook heel nuttig: schrap passages die lezers vermoedelijk overslaan.

Is Post toevallig ook Agatha Christie-fan? Haar boek met de inmiddels onbruikbare titel Ten Little Niggers (1948, later in het Nederlands verschenen als Toen waren er nog maar...) speelt zich ook af op een eilandje, met tien personages in een verlaten landhuis. Post reageert verrast: “Nee, eigenlijk niet, ik ken de titel wel en las ooit De Muizenval, daar heb ik me wel mee geamuseerd, maar verder ken ik haar werk niet goed.” Hij heeft haar boeken in elk geval niet nodig om de perfecte moord te vinden. “Ik heb zelf ook een hele catalogus in mijn hoofd van manieren om mensen om zeep te helpen”, zegt Post.

Schrappen: een waarheid als een koe

Welke schrijfles voor hemzelf het belangrijkst is geweest? “Dat is toch ‘Show, Don’t Tell’”, zegt Post. “Schrijf niet: “‘Zij is een goede violist’, zei hij bewonderend.” Dat woordje ‘bewonderend’ kan weg. Die regel is misschien doodgetrapt, maar wel heel belangrijk. Als ik mijn eigen teksten teruglees, zit ik heel vaak te krassen: daar ben ik weer uit de bocht gevlogen met nét te veel uitleg.”

Ook dat andere cliché – kill your darlings, zet een streep door je favoriete zinnen – is een waarheid als een koe. “Soms schrijf ik een passage waar ik enorm tevreden over ben, die er zo uitrolt, stilistisch perfect. Maar dan lees ik mijn verhaal terug en zie ik dat het een geïsoleerde scène is, die de boel ophoudt. Je moet je niet verliezen in gedetailleerde beschrijvingen, alles moet een functie hebben in het verhaal. Dus dan schrap ik dat stuk, met pijn in het hart.”

Dan is er nog de kunst van de verdachtmaking: hoe bereikt Post dat de lezer denkt: Dát is de dader! Om enkele pagina’s later weer te switchen naar een andere potentiële moordenaar? Dat is een kwestie van ervaring, zegt Post, die ook vijftien jaar thrillers recenseerde voor het Algemeen Dagblad. “Als je een personage heel onvriendelijk neerzet, dan denkt de geoefende lezer: die zal het wel niet gedaan hebben. Het omgekeerde geldt voor een heel aardig personage: die vriendelijkheid maakt achterdochtig. En daar kun je als schrijver dan weer mee spelen.”

Gewoon doorzetten bij tegenslag

Nog weer een andere les leerde hij van de bevriende schrijver Renate Dorrestein. “Ik ben zeven jaar geleden gescheiden, een tijdje had ik het moeilijk met van alles, het schrijven ging niet lekker. Zij zei: ‘Gewoon doorgaan, Elvin. Dieselen. Twijfel niet te veel aan jezelf. Er komt altijd meer uit voort dan je denkt.’ En ze had gelijk. Toen ik even vast zat met dit boek, zag ik de film Knives Out over een schrijver die zelfmoord heeft gepleegd, dat denk je als kijker althans. Ontzettend goed en inspirerend. Daarna dacht ik weer: gewoon doorzetten.”

Post debuteerde op zijn dertigste met Groene vrijdag (2004), dat meteen werd bekroond met de Gouden Strop, de prijs voor het beste misdaadboek. Sindsdien schreef hij nog zes thrillers, die bijna allemaal zeer lovend werden besproken. Volgens critici is hij één van de beste thrillerauteurs van Nederland, of misschien wel de allerbeste. Van zijn tweede misdaadroman Vals beeld, gebaseerd op een waargebeurde kunstroof in Boston, werden 25.000 exemplaren verkocht. Zijn andere thrillers kwamen bij minder mensen terecht.

Hoe dat komt? Daar moet Post zelf ook naar raden. Zijn oeuvre was tot nog toe voor de liefhebbers van rauw realisme, slapstickachtige humor, kleurrijke personages die sukkelen in de porno-industrie, ijscomannen die in wapens handelen, een worstelende dwerg. Met De cursus mikt hij op een breder publiek, van aspirant-schrijvers én lezers die met een thriller graag op het puntje van hun stoel zitten. Al had Isabel, de achttienjarige dochter van Post, de dader(s) al vrij snel in de smiezen. “Maar zij is vlijmscherp, zij heeft daar gewoon een goed gevoel voor. Ik dacht daardoor niet: ik heb iets verkeerd gedaan.”

Elvin Post, De cursus. Ambo Anthos, 20,99 euro.

De virtuele boekpresentatie is zaterdagmiddag van 16.00 tot 17.00 uur gratis bij te wonen via Facebook.

Lees ook:

‘Het conflict moet escaleren, er moet een vuurtje onder’

In de thrillers van René Appel maken gewone mensen kleine fouten, waarna hun leven volledig ontspoort. ‘Ik hou van het van-kwaad-tot-erger-scenario’, zegt de schrijver bij de verschijning van zijn 25ste misdaadroman.