‘Second Life’ wordt interessant wanneer de geliefden de camera meer en meer voor zichzelf opeisen

DANS
Second Life
SHIFFT/Jasper van Luijk
★★★

In één woord: dapper. Dat is choreograaf Jasper van Luijk om zich voor zijn Second Life te baseren op het iconische Live van Hans van Manen uit 1979, destijds een sensatie door het gebruik van video in een ballet. Hierin was de ballerina de pittige verleidster van de camera, in een spannend een-tweetje met de cameraman. Deze filmde haar live voor het oog van het publiek, wat rechtstreeks werd geprojecteerd op groot scherm.

Voor Second Life gaat Van Luijk gelukkig lekker eigengereid om met het danserfstuk. Net als in Live is in zijn choreografie sprake van een cameraman en een centraal liefdesduet, en gaat het over kijken en bekeken worden. De voorstelling begint met film: we zien hoe een man en vrouw toenadering zoeken, elkaar een soort van het hof maken. De filmlocatie heeft iets weg van een futuristisch Arcadië; de geliefden bewegen langs muren van in elkaar gevlochten takken, meanderend door een bos onder een strakblauwe hemel.

Zelfzuchtige trekjes

En dan, pats-boem, zijn we in het theater. Geen boslandschap meer, maar een kunstmatige omgeving. De geliefden uit de film (Jeroen Janssen en Carolina Manusco) zijn nu live op het podium, samen met een derde persoon (Sjoerd Derine) die hen filmt. Hoe meer de cameraman met zijn lens op de voorgrond treedt, hoe meer de balts van de geliefden zelfzuchtige trekjes krijgt. Tedere momenten monden uit in competitie: op wie richt zich het oog van de camera?

De beweging waarin Van Luijk dit uitdrukt heeft power, maar de overall choreografie kent weinig dramaturgische samenhang. Enkele dansdelen worden herhaald, alsof de camera even vooruit- of terugspoelt, maar lijkt als techniek willekeurig opgevoerd zodat verdieping uitblijft.

Wie manipuleert wie?

Van Luijks grote troef echter, is de fraaie belijning van zijn dans. In horizontale lifts prikken de benen stekelig zijwaarts. Het wordt interessant wanneer de geliefden de camera meer en meer voor zichzelf opeisen en hun ‘selfies’, geprojecteerd op schuifpanelen, plooien tot ‘perfecte plaatjes’. Van Luijks vraag daarbij is: wie manipuleert nou eigenlijk wie?

Associaties met de maakbare TikTok-wereld liggen voor de hand. Klip en klaar refereert de titel, naast Van Manens topballet Live, ook aan de virtuele wereld Second Life waarop je met je eigen avatar kunt bepalen hoe je eruitziet en bekeken wordt. De leegheid daarachter verbeeldt Van Luijk in een mooi slot waarin er van de liefde weinig lijkt te zijn overgebleven. Nou ja, op wat desolate beelden na dan, gehuld in eenzaamheid.