Kan een literair verhaal profetische waarde hebben? Je zou het haast geloven als je Victoriestad leest, de nieuwste roman van Salman Rushdie die deze week tegelijk in het Engels en Nederlands verscheen. Het is zijn eerste boek na de aanslag, vorig jaar augustus, waarbij hij door messteken één oog verloor.
Meteen in de eerste zinnen blijkt dat de hoofdpersoon, de Indiase vrouw Pampa Kampana, blind is. “Haar ogen zijn met gloeiende ijzeren staven uitgestoken”, zegt Mizzi van der Pluijm, die de Nederlandse vertalingen van Rushdies werk uitgeeft. Rushdie beschrijft hoeveel pijn de vrouw lijdt en hoe ze haar zicht grotendeels verliest. De schrijver had het boek al helemaal af toen hij werd aangevallen. “Deze passages lezen heel raar nu je weet wat hem vlak daarna is overkomen.”
De schrijver gaf deze week een exclusief interview aan het tijdschrift The New Yorker. Op de foto gaat zijn markante gelaat half schuil achter een bril waarvan het rechterglas zwart is. Hij is redelijk hersteld, vertelt hij, maar heeft nog veel moeite met schrijven. In een paar vingers heeft hij geen gevoel meer en bovendien lijdt hij aan een posttraumatische stressstoornis.
De haat van mannen
Rushdies nieuwe roman, gesitueerd in het 14de-eeuwse Zuid-India, zit vol magie. “Het is een panoramische, epische vertelling waarin vrouwelijke krijgers tegen muren omhoog kunnen lopen, zoals in een game”, zegt Van der Pluijm. Het hoofdpersonage verwerft bovennatuurlijke krachten en kan honderden jaren voortleven. Ze sticht een mythisch rijk waarin man en vrouw gelijk zijn en godsdiensten vreedzaam naast elkaar bestaan. Na 250 jaar gaat het rijk ten onder aan de wraakzucht, machtswellust en haat van vooral mannen.
Na drie boeken over de actuele politiek is Rushdie nu teruggekeerd naar zijn ware liefde: fictie. Van der Pluijm. “Dit boek gaat over de kracht van verhalen. Hoofdpersoon Pampa Kampana laat in haar nieuwe stad mensen ontstaan uit plantenzaden. Die mensen, van baby’s tot grijsaards, hebben geen idee wat ze moeten doen. Daarom fluistert ze bij iedereen een verhaal in. Dat verhaal wordt vervolgens het leven dat die mensen gaan leiden.”
Ondanks zijn moeite met schrijven zal Victoriestad zeker niet Rushdies laatste boek zijn, voorspelt Van der Pluijm. “Ik ken hem, hij is ontzettend veerkrachtig. Hij lééft om te schrijven.”
Lees ook:
Verdachte Rushdie-aanslag is verrast dat schrijver nog leeft
Hadi M., de man die verdacht wordt van het neersteken van Salman Rushdie, had niet verwacht dat de auteur de aanval zou overleven. In een interview met tabloidkrant de New York Post vertelt hij vanuit de gevangenis hierdoor ‘verrast’ te zijn.
