Regisseuse Mia Hansen-Love: Bergman wist met psychologische precisie door te dringen tot zijn personages

Mia Hansen-Love raakte verknocht aan Faro, het Zweedse eiland waar de geest van Ingmar Bergman nog steeds rondwaart. Dat is ook te zien in haar nieuwe film Bergman Island, die gaat over een liefde zonder sensualiteit.

De Franse regisseuse Mia Hansen-Love (41) belandde zeven jaar geleden voor het eerst op het eiland Faro; het was liefde op het eerste gezicht. De Bergman Week die ze er op uitnodiging bijwoonde, was het startschot van een nieuwe speelfilm, Bergman Island, die nu de Nederlandse bioscoop aandoet.

“Ik was al een fan van Bergmans werk voordat ik het eiland voor het eerst bezocht”, zegt Hansen-Love. “Zijn onderzoek naar relaties sprak me erg aan. Op de een of andere manier wist hij met een enorme psychologische precisie door te dringen tot zijn personages.”

Opmerkelijk is dat Bergman steeds weer nieuwe generaties liefhebbers trekt. Grote regisseurs laafden zich aan zijn werk, denk aan Woody Allen, Stanley Kubrick, Francis Ford Coppola en Paul Verhoeven. Maar ook latere regisseurs liepen met hem weg, onder wie Quentin Tarantino die in Pulp Fiction citeerde uit Zomer met Monika, een film over een jeugdliefde vol aardse erotiek die in 1953 voor een internationale sensatie zorgde.

Bergman was een meesterlijke verhalenverteller die er niet voor terugdeinsde om in zijn werk metafysische en spirituele vragen op te werpen. Hij boog zich over mensen in gevecht met geloof en moraal, en onderzocht vooral de pijn en extase van relaties. In een van zijn beroemdste films, Scènes uit een Huwelijk (1973), doorloopt hij de verschillende stadia van een een jarenlange relatie. De film is als een röntgenfoto van een huwelijk, intens en messcherp.

Scènes uit een Huwelijk is ook een van de films die Bergman (deels) opnam op Faro. Hij bezocht het eiland in de Oostzee voor het eerst in 1960, was verrukt van de afgelegen plek, woonde er zo’n veertig jaar en ligt er ook begraven. Ook Hansen-Love raakte meteen in de ban, zegt ze. “Inmiddels heb ik het eiland meerdere keren bezocht, maar de eerste keer was magisch. Het noordelijke licht. De wilde natuur. De zee. De stilte. Ik voelde me meteen thuis.”

U drijft ook een beetje de spot met filmliefhebbers die op het eiland op Bergman Safari gaan?

“Nou, ik zou niet zeggen dat ik ze bespot, althans niet bewust, maar ik vind het wel erg geestig, zo’n groepje cinefielen dat op Bergman-bedevaart gaat. Op het eiland kom je Bergmans geest overal tegen. Er is een Bergman Centrum waar je een reis kunt maken door zijn leven en werk. In mijn film zit een scène met een filmzaaltje waar je 35 millimeter-films kunt kijken. Op één stoel mag je niet zitten, dat is de stoel waarop Bergman altijd zat. Zelf heb ik in een van Bergmans huizen gezeten, als writer in residence. En nee, ik vond het niet intimiderend, zijn schaduw, ik voelde me eerder beschermd.”

Bergman was een meester in het observeren van relaties. U focust ook op een relatie: uw film is een terugblik op uw eigen verbintenis met de Franse regisseur Olivier Assayas. Toch imiteert u Bergman niet.

“Ja, er zijn naast Bergman meer filmmakers die ik bewonder, zoals François Truffaut en Eric Rohmer, maar ik zal hun films nooit namaken. Bergman concentreerde zich bijvoorbeeld vaak op gezichten. Van het landschap zag je niet zo veel. Bij mij is dat anders, de omgeving speelt in mijn films een belangrijke rol, zoals Parijs in Le Père de mes Enfants of de Ardèche in Un Amour de Jeunesse.

“Bergman heeft wel iets van Faro laten zien in zijn documentaires. In de jaren zeventig maakte hij twee studies over zijn persoonlijke en politieke solidariteit met de bewoners van het eiland.”

U volgt op Faro twee filmmakers, gespeeld door Vicky Krieps en Tim Roth, die aan nieuwe scenario’s werken. Ze hebben een liefdevolle relatie. Toch schort er ook iets aan.

“Ja, wat ik wilde laten zien, is een sterke artistieke en intellectuele verbintenis. Het is heel bijzonder om die met iemand te hebben. Ik heb jarenlang zo’n relatie gehad met Olivier Assayas. We hadden fantastische discussies, we deelden gevoelens en gedachten over de cinema en de wereld.

“Tegelijkertijd is het ook moeilijk om als schrijvers samen te leven. Omdat je als schrijver je eigen plek nodig hebt. Omdat je diep in jezelf moet duiken. Je kunt niet alles delen, bepaalde dingen houd je voor jezelf, omdat je ze wilt onderzoeken. Daardoor is er ook een zekere afstand.”

In de film zien we wel liefde maar geen sensualiteit, is dat het?

“Ja, daar komt het wel op neer. Chris, gespeeld door Vicky Krieps, schrijft erover in haar filmscript, dat ze iets mist in de relatie. Nog steeds is er een band tussen de twee. Het dochtertje dat ze samen hebben speelt daar zeker een rol in. Maar Chris komt ook tot de ontdekking dat de band met haar geliefde fragiel is.

“Op het eiland komt ze erachter dat hij niet alles met haar deelt, maar dat zij ook dingen voor zichzelf houdt. Ze hebben allebei hun eigen geheime tuin. En natuurlijk is het moeilijk om te accepteren dat de ander op een plek is waar jij geen toegang toe hebt. Ik denk dat dat voor meer koppels geldt, maar zeker voor mensen in het creatieve vak.”

Vicky Krieps is een groot nieuw talent, hoe kwam u bij haar terecht?

“Ik zag Phantom Thread van Paul Thomas Anderson, en vond het fascinerend hoe ze Daniel Day-Lewis van het doek speelde. Ik wist meteen dat ik met haar wilde werken. Wat ik zo mooi vind aan haar is dat ze straalt, maar dat ze ook een bepaalde eenvoud heeft. Daar ben ik altijd naar op zoek in acteurs: dat je het acteren niet ziet.

“Ook als ik met bekendere acteurs werk, denk aan Isabelle Huppert in L’Avenir, probeer ik altijd die eenvoud en puurheid terug te krijgen. Ik wil geen trucjes zien, en dat is ook wat ik zo bewonder aan Bergmans werk, zijn acteurs worden mensen van vlees en bloed.”

Lees ook:

Een kleine buiging voor de kracht van verhalen en hoe ze ons wijsheid kunnen brengen

Recensie van Bergman Island, die vier sterren krijgt van filmrecensent Ronald Rovers.