Rechter: Facebook schond tien jaar lang privacyrechten van Nederlandse gebruikers

Niet alleen Facebook keek woensdagmiddag met belangstelling naar wat zich afspeelde in de Amsterdamse rechtbank. Ook andere sociale mediabedrijven, zoals Twitter, zullen de uitspraak aandachtig en met een zekere nervositeit bestuderen. De uitspraak opent namelijk de weg naar een schadeclaim voor ongeveer 10 miljoen Nederlandse gebruikers van Facebook. Gerard Spierenburg van de Consumentenbond denkt dat de uitspraak ook gevolgen heeft voor andere massaclaims tegen sociale mediabedrijven, zoals tegen Twitter en TikTok.

De rechter in Amsterdam oordeelde woensdag dat Facebook, dat valt onder moederbedrijf Meta, onrechtmatig heeft gehandeld bij de verwerking van Nederlandse persoonsgegevens over een periode van bijna tien jaar. Daarmee kwam er eindelijk een uitspraak in een zaak die al drie jaar loopt. De Consumentenbond en de Data Privacy Stichting begonnen in 2020 een actie tegen Facebook vanwege privacyschendingen.

Volgen op andere sites

Facebook gebruikte zonder toestemming persoonsgegevens om te adverteren. Zo verzamelde Facebook informatie over bijvoorbeeld seksuele voorkeur of religie. Maar Facebook ging nog verder. Sommige gegevens kreeg de techgigant door Facebookgebruikers te volgen als zij andere sites bezochten. Daarnaast verkocht Facebook persoonsgegevens aan andere bedrijven, zonder toestemming. Dat ging om zowel informatie van de gebruikers zelf, maar ook om de persoonsgegevens van hun Facebookvrienden.

“Je moet het zien alsof er iemand bij jou door het keukenraam staat te gluren”, zegt Spierenburg. “Dat is niet normaal, ook niet online. De rechter zegt ook dat Facebook essentiële informatie heeft achtergehouden. Je bent dus misleid, op het verkeerde been gezet. Had je die essentiële informatie wel gehad, dan was je misschien geen lid geworden van Facebook en had je nog controle gehad over je gegevens.”

Na de uitspraak van de rechter willen de Consumentenbond en de Data Privacy Stichting afspraken maken over een schadevergoeding voor alle Facebookgebruikers tussen 2010 en 2020. “Het is nu aan Facebook om een passende compensatie te bieden”, zegt Spierenburg. “Eerst proberen we er samen uit te komen. Lukt dat niet, dan kunnen we een rechtszaak aanspannen, of een heleboel rechtszaken als dat nodig is.”

Nog een rechtszaak

De Consumentenbond is sowieso nog niet klaar met Facebook. “We gaan een nieuwe zaak aanspannen. Die heeft te maken met de verzending van gegevens naar Amerika. Daarvan heeft het Europese Hof van Justitie al twee keer gezegd dat het in strijd is met de Europese privacywetgeving. Desondanks bleef Facebook doorgaan met het verzenden van die gegevens, dus daar gaan we nu ook werk van maken.”

Spierenburg denkt dat de uitspraak van woensdag niet alleen Facebook, maar ook andere sociale mediabedrijven kan raken. “Dit is de eerste uitspraak in een grote privacyzaak in Nederland en dat is een signaal naar zowel Facebook als andere techbedrijven die de privacywet hebben overtreden.”

Moederbedrijf Meta heeft in de Verenigde Staten al een keer 725 miljoen dollar betaald in een claimzaak. Dat was vorig jaar, toen het techbedrijf een schikking trof over de verkoop van gegevens aan het Britse bedrijf Cambridge Analytica, dat de informatie gebruikte voor de presidentscampagne van Donald Trump in 2016.

Lees ook:

Meta schikt voor bijna driekwart miljard dollar in privacyzaak

Het moederbedrijf van Facebook heeft voor bijna driekwart miljard dollar een schikking getroffen in een langlopende rechtszaak. De aanklacht luidde dat Facebook illegaal gegevens van gebruikers had gedeeld met het Britse onderzoeksbureau Cambridge Analytica.