Rapport: slachtoffer grensoverschrijdend gedrag in de danssector ook vaak man

Vier op de tien volwassen dansers en drie op de tien kinderen die in georganiseerd verband dansen hebben het afgelopen jaar te maken gehad met een vorm van grensoverschrijdend gedrag. Het ging daarbij om verbaal geweld (16 procent), mentaal geweld (12 procent), fysiek geweld (7 procent) en seksueel geweld (11 procent). Dat blijkt uit het rapport Schaduwdansen dat onafhankelijk onderzoeksbureau Verinorm maakte in opdracht van de Tweede Kamer.

Volgens onderzoekers Marjan Olfers en Anton van Wijk was het erg ingewikkeld om de misstanden voor de hele danssector in kaart te brengen omdat het landschap enorm versnipperd is; er zijn veel verschillende stijlen, scholen en uitvoeringen of wedstrijden. “Als iedereen verantwoordelijk is, is uiteindelijk helemaal niemand verantwoordelijk”, aldus Olfers.

Het onderzoek werd ook bemoeilijkt omdat niet alle dansvakscholen bereid waren om mee te werken. Volgens Olfers komt dat door de gesloten cultuur en ‘misschien ook wel de angst voor wat er zou worden gevonden’. Uiteindelijk zagen de onderzoekers zich genoodzaakt een breed bevolkingsonderzoek te doen, aangevuld met online vragenlijsten.

Vooral de stijlen urban, salsa, bachata en zouk springen er in het onderzoek negatief uit. Bij deze stijlen, waar ook breakdance en hiphop onder vallen, kreeg twee derde van de dansers in het afgelopen jaar te maken met grensoverschrijdend gedrag en ruim een derde met seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Professionele dansers lopen meer risico

Ook blijkt dat hoe professioneler er wordt gedanst, des te vaker dansers te maken krijgen met grensoverschrijdend gedrag. 47 procent van alle professionele dansers heeft ervaring met ongewenste intimidatie of andere soorten van geweld. Opmerkelijk is dat meer dan de helft van de slachtoffers mannelijk is. Dat is te verklaren doordat er op hoog niveau ook meer mannelijke dansers zijn.

De daders zijn voornamelijk mensen in machtsposities, die ook wel poortwachters worden genoemd. Leraren, trainers en coaches, maar ook choreografen en in het geval van stijldansen en latin ook juryleden.

Door de gesloten cultuur en de versnipperde verantwoordelijkheden in de sector is het voor slachtoffers moeilijk om melding te doen van misstanden. Vaak weten ze de weg naar het meldpunt niet te vinden, of weten ze niet eens dat er een meldpunt is. Hoeveel dansers wel de weg weten te vinden naar het meldpunt is ook onbekend, omdat Mores meldingen van dansers registreert onder de vrij algemene categorie podiumkunsten.

Olfers pleit voor meer structuur in de danssector. “De kwaliteit moet omhoog en er moet meer samenwerking komen.” Daar moeten de gemeenten volgens Olfers een centrale rol in spelen omdat die weten waar de dansscholen zitten. “Het is moeilijk om af te dwingen dat er één bond komt. Maar kijk bijvoorbeeld hoe de samenwerking is geregeld in de lokale sportakkoorden. En stel eisen en hou toezicht, ga controleren. Eigenlijk is het heel raar dat iedereen zomaar een dansschool kan beginnen.”

‘Het lijkt wel alsof de danswereld niet wil veranderen’

Klokkenluider Kim Koumans, die ook aanwezig was bij de presentatie van het rapport, ziet wel iets in een betere registratie van dansscholen en een registratiesysteem met een kwaliteitskeurmerk. Koumans danste jaren latin op hoog niveau en het kostte haar veel moeite om het balletje aan het rollen te krijgen. “Daar heb ik echt hard voor moeten knokken. Het was een zwaar traject met veel victimblaming en bedreigingen, ook vanuit de danswereld. Het lijkt wel alsof de danswereld niet wil veranderen. Zeker een oude vorm zoals het stijldansen is enorm geïsoleerd. Veel dansers worden later zelf leraar of trainer. Sommige mensen zitten al vijftig jaar op een positie en die willen ze niet afgeven, ook dat heeft met macht te maken.”

Niet iedereen is volgens Koumans vatbaar voor de gesloten cultuur in de danssector, die in het rapport door een slachtoffer wordt vergeleken met sekte. “Zo heb ik het ook ervaren. Het is een heel gesloten gemeenschap en je wordt verstoten als je niet meedoet in die cultuur. Ik kreeg bijvoorbeeld een dansmoeder en een dansvader aangewezen, en die hadden zelf ook weer dansouders, en dat waren mijn dans-grootouders. Ze hielden contact met me, ook als ik ze even niet zag, bijvoorbeeld via videobellen. Ik kreeg zelfs seksuele opdrachten op afstand van hen, ik werd niet door die gemeenschap beschermd.”

Koumans is blij dat het onderzoek er nu is, al kijkt ze niet op van de cijfers. “Als ik een kind zou hebben dat op dansles zou willen, dan zou ik het geen seconde uit het oog verliezen.”

Lees ook:

Misbruik is in de danswereld onderdeel van de cultuur: ‘Ook jonge kinderen krijgen ermee te maken’

Seksueel misbruik en intimidatie zitten ingebakken in de cultuur van de danssector, blijkt uit de documentaire Dansen voor je leven.