Interview
'Pas op, er zijn roofdieren daarbuiten'
Het Kwaad is overal. De piloot van uw vakantievlucht kan een zelfmoordenaar zijn, uw dochters vriend een jihadist, de buurman een crimineel. Hoe gaan we om met het Kwaad in de wereld en in onszelf? Verslaggeefster Harriët Salm onderzoekt het in een serie vanuit verschillende oogpunten. Vandaag: thriller-auteur Karin Slaughter duikt voor haar boeken in de krochten van het Kwaad.
Met het volgende week te verschijnen boek 'Mooie meisjes' doet de 44-jarige Karin Slaughter - echte naam, geen pseudoniem - haar reputatie als meesteres van het meest gruwelijke thrillergenre eer aan. Ze duikt in de allerdiepste krochten van het Kwaad.
Hoofdthema: gelukkig gezin - pa, ma, drie dochters - overkomt iets afgrijselijks waardoor hun leven nooit meer hetzelfde zal zijn. De plot meteen weggeven zou zonde zijn, maar we verklappen alvast dat er bloed, monsterlijke mannen en verspreiding van porno via internet in voorkomen.
Geheel in het blauw verschijnt de kleine, veel gelezen schrijfster in de goudblinkende lobby van het meer dan duizend kamers tellende Hyatt Regency Hotel in midtown Atlanta. Spijkerbroek, blauwe trui, blauwe sportschoenen, helderblauwe ogen. Dit is mijn stad, zegt Slaughter en staart bewonderend naar de verlichte externe lift die in de imposante hal naar boven flitst.
Sympathiek kletsend koopt ze een mierzoete lokale lekkernij voor de aan Dunkin' donuts gehechte verslaggeefster uit Holland, de chocoladevariant. Slaughter: "Echt, deze Krispy Kreme Donuts zijn zoveel lekkerder." En dat blijkt niet gelogen.
Ergens rent Claire, een van die mooie meisjes uit haar nieuwe boek, in zeer angstige omstandigheden over de skybridge van dit hotel naar het tegenovergelegen Marriott Marquis. Iets wat gezien de gemoedelijk ogende plek niet direct voorstelbaar is. "Voor ik die passage schreef ben ik hier komen kijken. Het lijkt er niet meer op, er is onlangs gemoderniseerd. Maar dat maakt niet uit, ik verdraai de werkelijkheid zoals het me uitkomt. Dat is wat schrijvers doen."
Slaughter lacht veel en zegt met haar knarsende zuidelijke accent onnoemelijk vaak you know, zoals zoveel Amerikanen. Ze vloekt graag, in haar boeken, maar ook, af en toe, tijdens de conversatie. Dat verdient het vreselijke onderwerp dat ze aansnijdt.
Om maar te beginnen met wat me de stuipen op het lijf joeg in uw boek: u schrijft over snuff movies. Een ultiem Kwaad; films op internet waarin vrouwen worden verkracht én vermoord. Toeschouwers betalen om ze te kunnen zien. Ik dacht dat die snuff movies meer een mythe waren. Bestaan ze echt of heeft u de waarheid een beetje verdraaid?
"Ze bestaan. Ik doe uitgebreid onderzoek voor ik ga schrijven, mijn verhalen zijn op de realiteit gebaseerd. Met een specialist ben ik het dark web opgegaan, waar dit soort spullen te vinden zijn."
Wie was die specialist in dit donkere illegale internet?
"Dat hou ik geheim. Er zijn inderdaad nog weinig veroordelingen voor het maken van dit soort films, maar ik denk dat we er steeds meer gaan krijgen. Eigenlijk weet iedereen wel af van een vorm hiervan: studentenfeestjes die uitlopen in een verkrachting die gefilmd wordt en verspreid. Vergeet niet, alles is tegenwoordig op film. Als er iets afgrijselijks gebeurt buiten, hebben we allemaal onze telefoons in de hand. Dus we gaan in de toekomst meer horen over films op internet zoals in het boek. Dat is onvermijdelijk."
U heeft films gezien waarin vrouwen worden vermoord na een verkrachting?
"Ik heb gezien dat ze er zijn, dat was voor mij genoeg. Je moet precies het webadres weten, want er is geen google op het dark web. Meestal maken deze mensen contact via chatrooms, vaak via geheime codes. Ze sturen elkaar die exacte ingewikkelde webadressen en zijn daarom heel lastig te traceren voor de FBI."
Heeft u een boodschap aan de lezer met dit wel heel ontregelende onderwerp?
"Ik heb altijd wel iets dat ik kwijt wil met een boek. 'Mooie meisjes' gaat over goede mensen waar iets verkeerds mee gebeurt. Daar wil ik over praten, want het komt heel veel voor. In Amerika wordt volgens de statistieken elke zeven minuten een vrouw verkracht. Hoeveel vrouwen zijn dat al niet in de duur van de conversatie die wij vandaag hebben. Hun levens zijn voorgoed veranderd. Ik wil het hebben in mijn boeken over geweld tegen vrouwen. En wat dat doet. Hoe het mensen kan breken, maar het kan ze ook sterker terug laten komen."
U heeft graag sterke vrouwen in de hoofdrol. Is dat een bewuste keuze?
"Ik zie dat vrouwen steeds machtiger worden. Maar er zijn roofdieren daarbuiten en de gemiddelde verkrachter doet het niet een keer, maar herhaaldelijk. Het is maar een klein groepje, de meeste mannen doen dit natuurlijk niet. Maar het probleem is dat de jongens die drugs stoppen in drankjes van meisjes niet te onderscheiden zijn van de hele grote groep die dat niet doet. Dat maakt het voor de vrouwen lastig. Mannen zouden onderling hun code om elkaar niet aan te spreken op vreemd gedrag rond meisjes moeten laten vallen. Nu geldt vaak dat je soft bent als je het voor een meisje opneemt. Er zijn gelukkig verbeteringen zichtbaar."
Zoals?
"Jonge vrouwen zijn niet meer zo beschaamd als het gebeurt, ze zijn verdomde razend. Dat is een groot verschil met toen ik opgroeide. Vroeger als een vrouw verkracht was, werd er niet over gesproken. Het werd gezien als persoonlijk falen van henzelf. Ze hadden de verkeerde boodschap gestuurd, het verkeerde gedaan. Daar vertrouwden de roofdieren ook op."
Er zijn roofdieren daarbuiten die op zoek zijn naar een prooi. U verbeeldt daarmee bijna een soort duivels kwaad.
"Ik geloof niet in een duivelse slechtheid die van buiten wordt aangestuurd. Dat is te gemakkelijk. Er zijn altijd oorzaken voor slecht gedrag. Ik geloof in hersenbeschadiging, ik geloof in geesteszieken, ik geloof in chemische stofjes die ontbreken. En ik geloof in wat mijn grootmoeder me al vertelde: als je iets een keer doet, is het heel gemakkelijk om het nog een keer te doen.
"Het is een van de redenen waarom seriemoordenaars vaak zo lang hun gang kunnen gaan. Ze hebben door hoe ze het moeten doen door de herhaling. En er zijn omgevingsfactoren van belang: slechte voeding in je jeugd en afwezige ouders dragen bij aan slecht gedrag."
Daders zijn dus ook altijd slachtoffers?
"Oh nee, niet voor mij. Ik ziet het zo: oké, hij had een slechte kindertijd, maar tsja, wie niet? Ieder mens kan keuzes maken. En er is zoveel hulp beschikbaar. Ik heb met echte schurken in de gevangenis gesproken. Ze komen in een slechte situatie terecht, een politieauto houdt ze tegen, ze zijn extreem onbeschoft, de politie fouilleert ze, drugs gevonden, en dan proberen ze weg te rennen. Maar zij denken niet: ik had geen klootzak moeten zijn, ik had geen drugs in mijn zak moeten hebben. Oh nee. Het is altijd: die verdomde agent, zonder hem was ik hier niet. Dat is waar, in letterlijke zin, maar het is hun eigen slechte keuze op slechte keuze geweest die hen in problemen bracht.
"Het kan anders. Weet je, de vader van een vriend van mij was een echte klootzak. Maar hij besloot heel bewust om zelf de beste vader aller tijden voor zijn dochter te zijn. En zij is een geweldige meid geworden. Voor hem heb ik respect want hij koos om het juiste te doen. De vrije wil, daar geloof ik in."
Maar u pleit er wel voor om goed te onderzoeken wat de oorzaken zijn van slecht gedrag. Leidt dat niet tot afzwakking van wat er is gebeurd? Je zou ook kunnen zeggen: de daad is gewoon slecht, punt uit.
"Ik snap wat je bedoelt. Maar ik zeg niet dat hij geen straf moet krijgen. Onderzoek naar oorzaken is nuttig, kennis kan leiden tot een betere aanpak. Maar ik ben tegelijk voor de doodstraf. In sommige gevallen is iemand gewoon een lost cause, een totaal hopeloos geval."
Een hopeloos geval kan je beter doodmaken?
"Ja, dat klinkt nogal absoluut, maar het gaat hier om totaal immorele gevangenen die levenslang hebben en nooit meer op straat komen. Het alternatief is om ze in een zogeheten supermax-gevangenis te stoppen. Wat dat is? Dat zijn superbeveiligde eenheden. Ze hebben 23 uur per dag met niemand contact. Mensen worden daarbinnen letterlijk schizofreen. Ze krijgen allerlei longziektes door het inhaleren van beton de hele dag. Het is een levenslange marteling. Ze krijgen geen medicijnen."
Je zou ze medicijnen kunnen geven.
"Maar dat gaat niet gebeuren. Zelfs als je een duidelijk geschiedenis van geestesziektes hebt en medicijnen nodig hebt, je krijgt ze niet. In dit land geldt: je moet maar accepteren dat je in een supermax-gevangenis zit. Ik heb geen medelijden met ze. Er is altijd een keuze in het leven, ze maakten de verkeerde keuzes."
Iemand het leven ontnemen, is dat niet erg radicaal?
"Er is een actueel voorbeeld. De rechtszaak tegen de terrorist die toesloeg op de marathon van Boston. Ik vind dat hij de doodstraf moet krijgen. Sommige familieleden van de slachtoffers willen het niet, dat is hun goed recht. Weer anderen willen het niet omdat ze juist willen dat hij lijdt de rest van zijn leven, in een supermax-gevangenis."
Hij heeft de doodstraf gekregen. Waarom is dat de beste oplossing?
"Omdat ik denk dat hij precies wist wat hij wilde doen. Hij wilde deze mensen vermoorden. En ik weet veel van hoe het is om in de gevangenis te zijn."
U vindt de doodstraf voor hem de beste oplossing, toch wilt u zulke daders niet puur evil - het Kwaad - noemen.
"Ik hou niet van dat woord, evil. Het heeft in dit land een religieuze betekenis, het maakt een scheiding: wij hier zijn de goeden, daar zitten de slechten. Zo is het ook weer niet. Mijn zus is twintig jaar lang aan drugs verslaafd geweest. Ik zou haar nooit evil willen noemen, maar ze heeft wel erge dingen gedaan. Stelen."
Ook geweld gebruikt, anderen pijn gedaan?
"Ja, dat ook. Mensen nemen drugs omdat ze wild willen zijn, maar wat mensen zich niet realiseren is dat je slaaf wordt van het spul. Dat geldt zeker voor speed, wat zij nam, twintig jaar lang. Haar leven is erdoor kapot gemaakt."
Heeft ze werk?
"Ja, maar het is geen geweldige baan. Ze is kok in een bar. Ze heeft een flink strafblad, ze kan daarom niet veel banen meer krijgen, ze mag niet stemmen, ze kan geen steun krijgen van de staat om te wonen. Ze heeft heel verkeerde keuzes gemaakt en daar lijdt ze onder. Ik help haar zoveel mogelijk. Maar ze wil geen hulp. Ze wil het zelf doen."
Uw verhalen spelen vaak hier in Atlanta, ook dit nieuwe boek. Een nogal criminele stad?
"Dat is beter geworden. Maar toen ik opgroeide stond Atlanta bekend als moordhoofdstad van Amerika. De politie kreeg weinig betaald en een agent had er vaak nog baantjes naast om rond te komen. Er is veel in de politie en de stad geïnvesteerd, gelukkig. We staan niet eens meer in de toptien van criminele Amerikaanse steden. Ik ben overigens zeer pro-politie."
Pro-politie, wat bedoelt u daarmee?
"Veel mensen in dit land zijn op dit moment anti-politie. Vanwege de vreselijke verhalen over politiemannen die zwarte mensen zonder reden doodschieten. Mensen nemen die gruwelijke incidenten op en projecteren die op de hele politiemacht. Maar ik trek geregeld met ze op, ook als voorbereiding op het schrijven. Het is een rotbaan en ik ben blij dat er mensen zijn die het willen doen. Mijn indruk is dat zij over het algemeen echt gewoon mensen willen helpen, in Georgia in elk geval.
Wat vindt u dan van de vele zaken die nu in het nieuws zijn over de politie?
"Ik denk wel dat het in sommige politiemachten behoorlijk fout zit. Er wordt slecht leiding gegeven. Politiemensen zijn soms niet goed getraind. Het is een tragedie voor de politie dat dit nu zo onder het vergrootglas ligt. Misschien komt er wel iets goeds uit. Zwarte mensen zeggen al zo lang dat ze niet eerlijk worden behandeld door de politie. Maar veel blanken geloofden ze niet. Nu kunnen die blanken niet meer zeggen: ze overdrijven."
U beschrijft, zeker ook in 'Mooie meisjes', vreselijke misdaden. Hoe verklaart u de populariteit van juist dit soort boeken over het Kwaad?
"Er is een echt verhaal, met een begin, een midden en een eind. Literatuur is soms bijna alleen maar karakterontwikkeling, nauwelijks een verhaal. Zoals de film 'Boyhood', prachtig, maar na een tijdje snap je: dit is geen film. De meerderheid van de thrillerlezers zijn vrouwen. Waarom, terwijl vreselijke dingen juist vaak met vrouwen gebeuren? Ik denk dat het deze gedachte is: godzijdank ben ik dat niet."
Dit is de derde aflevering in een serie over het Kwaad. Vorige afleveringen verschenen op 30 mei en 6 juni.
Wie is Karin Slaughter?
Geboren in Covington in de Amerikaanse staat Georgia.
44 jaar oud.
Woont in Atlanta, hoofdstad van Georgia.
Werd bekend door haar expliciet gewelddadige boekenseries met in de hoofdrol arts Sara Linton en de politiemannen Jeffrey Tolliver en Will Trent.
Verkocht meer dan twee miljoen boeken in Nederland, wereldwijd 30 miljoen.
Haar nieuwe boek 'Mooie meisjes' debuteert in Nederland op 18 juni, later volgen andere landen.
Woont al twintig jaar samen met haar vriendin. Houdt verdere informatie over haar priveleven geheim omdat fans haar stalken.
Niet gelovig, bezocht in haar jeugd de Southern Baptist Church.
Heeft een pistool in huis, voor noodgevallen. Oefent geregeld op de schietbaan.