Op zoek naar de bron

Op het affiche van Julidans kleeft bloed aan de snavel van een gracieuze zilverreiger. De Julidans-dans is dan ook niet per definitie sierlijk of elegant, Julidans presenteert volgens de festivalleiding esthetische dansstukken met een flinke bite, voorstellingen die altijd iets moeten losmaken.

Julidans, het jaarlijkse festival voor hedendaagse (theater)dans, vindt tot en met 14 juli plaats in de theaters rond het Amsterdamse Leidseplein. Morgenavond wordt het festival geopend met de danstheaterproductie ’Myth’ van de Vlaams-Marokkaanse choreograaf Sidi Larbi Cherkaoui. Ondanks zijn jeugdige leeftijd van 31 jaar, geldt hij samen met Alain Platel, Wim Vandekeybus en Akram Khan Khan, als ’icoon’ van de hedendaagse theaterdans.

Cherkaoui’s ’Myth’ is een bijzonder amalgaam van verschillende dansvormen, verhalen, religies en culturen. Veertien performers, onder wie twee acteurs met het Downsyndroom, en zeven muzikanten vormen tezamen het bonte spectrum van de veelsoortigheid.

Sidi Larbi Cherkaoui: „Onze tijd wordt bepaald door de nadruk op onderscheid, het verschil tussen mensen en culturen. Maar de werkelijkheid bestaat niet uit vakjes; de werkelijkheid is het geheel. Mijn functie als kunstenaar is om al die stukjes weer terug bij elkaar te zetten, te tonen hoe alles elkaar ’aanraakt’ en tezamen één zijn. Iedereen is de optelsom van alles. Dat maakt iedereen in wezen gelijkaardig. Noem dat gerust mijn politieke statement.”

Als zoon van een Vlaamse moeder en een Marokkaanse vader studeert Cherkaoui aan dansopleiding PARTS van Anne Teresa De Keersmaeker. Hier komt hij in aanraking met zowel de moderne dans van Trisha Brown, de opgerekte balletdefinities van William Forsyth en de theaterdans van Pina Bausch. Nog tijdens zijn opleiding werkt hij samen met hiphop- en jazzdansers en volgt hij workshops oosterse dans- en gevechtskunsten.

Hij komt bij Alain Platels Les Ballets C. de la B terecht en voor de productie ’Rien de Rien’ die hij bij het gezelschap als kernlid maakt, krijgt Cherkaoui in 2002 een Nijinski-dansprijs. In 2005 maakt de choreograaf in samenwerking met Akram Khan ’Zero Degrees’, een voorstelling over de impact van hun beider multiculturele achtergrond.

Tussendoor choreografeert Cherkaoui voor Les Ballets de Monte Carlo, Ballet du grand Théâtre du Genève. Zoals Akram Khan, die ’andere’ wonderboy van de internationale danspodia, wordt ook Sidi Larbi Cherkaoui geroemd om zijn altijd integere, maatschappelijke en eclectische benadering van theaterdans.

Acrobatie, moderne dans, jazzballet, oosterse vechtkunst, met een belangrijke rol voor middeleeuwse polyfone muziek van de Italiaanse Patrizia Bovi en haar ensemble Micrologus; alles wordt in de Julidans-voorstelling ’Myth’ gemixt tot een modern sprookje vol met Cherkaoui-typerende amusant luchtige, toch altijd veelzeggende beelden.

Als in een reusachtige relikwie gevuld met boeken, schedels en Arabisch houtsnijwerk, zijn de 21 performers in afwachting van een poort die ooit open zal gaan. Een voorgeborchte waarin de grenzen verglijden tussen leven en dood, donker en licht, liefde en haat. Cherkaoui: „Gaan deze mensen naar de hemel, de hel, of wacht ze gewoon een bezoek bij de dokter? Je weet het niet, maar als publiek wacht je met hen mee.”

Gaandeweg worden we deelgenoot gemaakt van hoe de personages hun leven hebben geleid, van de gebeurtenissen die hen hebben gevormd en de loutering die ze hier met elkaar doorstaan. Daarvoor put Cherkaoui uit diverse religies, de wereldgeschiedenis, volkse parabels, met - en passant – verwijzingen naar de populaire cultuur.

Cherkaoui: „’Myth’ toont ons de waarde van verhalen, waarvan we de ware betekenis in deze tijd zijn kwijtgeraakt. Mythen hebben de functie om ons een dieper inzicht in het bestaan te geven. Dan voel je als mens je functie: mythen zijn nodig om het leven zin te geven.”

Volgens Cherkaoui is er altijd wel een mythologisch figuur met wie je je kunt identificeren. „Aan wie je kunt zien dat je er niet alleen voor staat en dat je deel uitmaakt van een eeuwenoud verhaal. De 21 performers staan voor de ’condition humaine’; daarbinnen fungeert ieder als een soort archetype voor een bepaald facet uit het leven. Als een tarotkaartenspel, waarbij elk tarotpersonage nodig is om het gehele leven te kunnen duiden.”

Cherkaoui’s multiculturele achtergrond heeft hem geleerd dat alles in het leven subjectief is. „Voor sommigen bestaat de kerstman, voor anderen niet. Volgens sommigen is Jezus de zoon van god, voor anderen is het ’slechts’ een profeet. Ik heb door mijn gemengde achtergrond nooit het idee gehad ’dit is normaal en dat is abnormaal’. Daar ben ik heel blij om. Iedereen is anders dan de ander, en binnen jezelf kun je ook nog eens duizend dingen onderscheiden. Eigenlijk gaat ’Myth’ daarover: hoe verhoud je je met al die ’anderen’ binnen jezelf. Ik kom er steeds meer achter dat het leven draait om zelfacceptatie; hoe de mens zich van daaruit verhoudt tot alles wat hij meemaakt. Ik zoek dat in ’Myth’ allemaal op. Op zoek naar de bron.”