Ook racistische termen geschrapt in James Bond-boeken

De boeken over geheim agent James Bond worden ontdaan van racistische taalgebruik. Uitgever Ian Fleming Ltd heeft de boeken nog eens laten lezen door zogenaamde gevoeligheidslezers, alvorens de hele serie in april opnieuw uit te brengen. Dan is het zeventig jaar geleden dat het eerste boek over 007 uitkwam; Casino Royale.

Eerder ontstond er ophef over aanpassingen in de kinderboeken van Roald Dahl. Daarin werden complete passages herschreven en waren woorden als ‘dik’ en ‘lelijk’ voortaan onvindbaar. De aanpassingen in de James Bond boeken lijken minder ver te gaan. Met name wordt het regelmatig gebruikte N-woord vervangen door ‘zwarte persoon’. Van sommige personages wordt de etniciteit simpelweg niet meer vermeld, zoals van een barman in Thunderball en een butler in Quantum of Solace.

Auteur was al voor aanpassingen

Het zal geen verrassing zijn geweest dat de gevoelige proeflezers zaken hebben aangetroffen in de boeken die nu niet meer door de beugel kunnen. Ian Fleming, de bedenker van James Bond, vond zelf ook al dat sommige door hem geschreven passages moesten worden aangepast. Voor zijn dood in 1964 gaf hij toestemming om racistische termen te schrappen in Live and Let Die. Voor de Amerikaanse markt werden de erotische escapades van 007 gekuist.

Ook nu worden zulke pikante passages hier en daar aangepast. Fleming schreef bijvoorbeeld dat het publiek in een New Yorkse stripclub ‘kreunde als varkens aan de trog’. Dat wordt: ‘Bond voelde een elektrische spanning in de ruimte.’ Maar Bond blijft homoseksualiteit een ‘hardnekkige beperking’ noemen, ‘net als wratten en alcoholisme’. En hij heeft zijn bedenkingen bij vrouwen die ‘menen het werk van een man te kunnen doen’.

‘Dichtbij het origineel blijven’

Volgens de uitgever moeten de lezers zich wel realiseren dat de boeken zijn geschreven in de jaren vijftig en zestig. Die sfeer moet wel behouden blijven. Daarom krijgt ieder boek een toelichting: ‘Dit boek is geschreven in een tijd dat woorden en meningen die nu aanstootgevend worden gevonden, algemeen aanvaard waren. Er zijn een paar moderniseringen doorgevoerd, maar we proberen zo dicht mogelijk bij het origineel te blijven en de tijd waarin het zich afspeelt.’

Lees ook:

Winnen gevoeligheidslezers terrein?

In Nederland lijken gevoeligheidslezers veel minder invloedrijk dan in het buitenland. Maar waarom doen uitgevers er dan zo geheimzinnig over?

Nederlandse uitgever van Roald Dahl over aanpassingen: ‘In zijn stereotyperingen zit juist zijn humor’

Grote consternatie bij uitgeverij De Fontein van de boeken van Roald Dahl. In zijn kinderboeken heeft de Britse uitgever typeringen en passages herschreven omdat ze discriminerend zouden zijn.