Ook online horen we baas in eigen buik te zijn

Wie aan periodieke onthouding doet, moet heel goed kunnen rekenen, of heel veel van kinderen houden, luidt een bekend voorbehoedsgrapje. Misschien is het eigenlijk ‘en heel veel van kinderen houden’, want ook bij de goede rekenaars gaat het weleens verkeerd – aldus de bijblijvende verhalen van mijn twintigersjaren. Wie destijds haar cyclus bijhield, deed dat met pen en papier. Zwangerschrapsschrik kwam met het doorbladeren van de agenda, zoals we ook weleens op televisie zagen. ‘Terwijl ik de afspraak opschreef, zag ik dat er iets miste. Tussen de Versace-show en een etentje bij Moomba, stond het daar niet… Mijn menstruatie, vier dagen te laat.’ (Carrie in Sex and The City)

Nu houden veel vrouwen hun cyclus bij in een smartphone-app, en komen ze er met een pushberichtje achter dat er iets anders dan anders is. Bekende apps zijn Clue, Ovia en MyFlo van Alisa Vitti, die verschillende boeken over de vrouwelijke eb en vloed schreef. Ik ben zelf geen ervaringsdeskundige, maar van anderen begrijp ik dat de apps gemak bieden, en een gevoel van van controle en overzicht. Ze helpen hen zwanger te worden of juist niet. Ze begrijpen hun eigen lijf beter, en kunnen een maandplanning maken die zich schikt naar de ups en downs van die o zo invloedrijke cyclus. Meten is weten, is handig.

Appbedrijven meten en weten mee

Wat ik er ingewikkeld aan vind: de appbedrijven meten en weten mee. Net als DNA, dat we in de hoop op een mooie origin story over onszelf gretig afstaan aan een stel Amerikaanse tech-ondernemers, is dit een voorbeeld van superpersoonlijke data die we erg makkelijk in handen leggen van commerciële partijen. Die letten vast zo goed mogelijk op al die data, en proberen er heel zorgvuldig mee om te gaan. Maar ook met de beste databedoelingen gaat het vaak verkeerd. Zoals Maxim Februari onlangs nog in NRC schreef: het ronddwalen van gegevens is geen incident, maar een uitvloeisel van het online verzamelen.

Het is tricky.

In de Verenigde Staten is er nu een uitspraak van het Hooggerechtshof geweest die bepaalt dat staten abortus mogen verbieden, en het leven van een vrouw ondergeschikt maken aan de rechten van een foetus. Dankzij de digitale data die we wild rondsproeien, is het vrij makkelijk te achterhalen wie haar zwangerschap afbreekt – de smartphone van een vrouw weet doorgaans eerder dat zij zwanger is dan haar vrienden. Locatiedata die worden herleid tot individuele gebruikers, kunnen bijvoorbeeld insinueren dat iemand ergens een abortuspil heeft gekocht. Menstruatie-apps weten zo nauwkeurig wat er in je baarmoeder gebeurt, dat de daar geregistreerde afwijkingen in de cyclus als bewijs zouden kunnen dienen in een abortuszaak. Het is met recht dat Amerikaanse vrouwen sinds een maand (toen er al iets lekte over de aanstaande verwerping van de beroemde abortuszaak Roe v. Wade) massaal deze apps wissen.

Nederland is de VS niet

Hier was het abortusnieuws ongeveer andersom: vorige week stemde de Eerste Kamer in met het schrappen van de vijf bedenkdagen. Nederland is anders dan de VS.

Maar toch: er valt iets te zeggen voor een analoge registratie van de maanstonde. Of tenminste voor een scherpe overweging van de voorwaarden waaronder we deze apps willen gebruiken. Ook online horen we baas in eigen buik te zijn.